26 Δεκεμβρίου 1991 - Το τέλος της ΕΣΣΔ

Το ιστορικό πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη», με τίτλο «ΕΛΠΙΔΑ η πάλη των λαών» και αμέσως μετά: «ΨΗΛΑ ΤΗ ΣΗΜΑΙΑ».

«Η σοβιετική κόκκινη σημαία δεν κυματίζει πλέον στους τρούλους του Κρεμλίνου. Η υποστολή της σφράγισε με δραματικό και ταυτόχρονα συμβολικό τρόπο το τέλος της 74χρονης πορείας του πρώτου στον κόσμο σοσιαλιστικού κράτους. Για μια στιγμή οι δείχτες των ρολογιών έμειναν ακίνητοι, σημαδεύοντας την κρίσιμη στιγμή. Οι καρδιές πολλών εκατομμυρίων εργατών σ' όλο τον κόσμο σταμάτησαν να χτυπούν, αναμετρώντας το μέγεθος των απωλειών» (Ριζοσπάστης 28 Δεκέμβρη 1991).

"Η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο κατέβηκε απ' το Κρεμλίνο. Εμείς την κρατάμε ψηλά. Εκατομμύρια κομμουνιστές στον πλανήτη την κρατάνε ψηλά. Αύριο θα υψωθεί από ακόμα περισσότερους. Σύντροφοι, ΨΗΛΑ ΤΗ ΣΗΜΑΙΑ»

Στις 26 Δεκεμβρίου του 1991, η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο, το λάβαρο που είχε καρφωθεί στην καρδιά του φασισμού στο Ράιχσταγκ, υποστελλόταν από το Κρεμλίνο, για να ανέβει στη θέση της η τρίχρωμη ρωσική σημαία, επισφραγίζοντας την επικράτηση της αντεπανάστασης.

Η Σοβιετική Ένωση, το πρώτο Σοσιαλιστικό κράτος στον κόσμο, παύει να υπάρχει.

Έχει συντελεστεί η «μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του 20ου αιώνα». Η πολυεθνική χώρα των Λένιν – Στάλιν διαλύεται στα εξ ων συνετέθη. Το Κόμμα των Μπολσεβίκων και αργότερα Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) κηρύσσεται παράνομο.

Την ώρα που η κόκκινη σημαία κατέβαινε από το Κρεμλίνο, η Αυγή έγραφε στο πρωτοσέλιδο της κάτω δεξιά "Σαν έτοιμος από καιρό και θαρραλέος" αναφερόμενη στον Μ. Γκορμπατσόφ, τον άνθρωπο που διέλυσε την ΕΣΣΔ. Στα αριστερά της εφημερίδας βρίσκουμε ανακοίνωση του Συνασπισμού που τον εξαίρει για τις νέες ιδέες του και τη νέα σκέψη για την πορεία της Ευρώπης.

(Ο Συνασπισμός είναι το κύριο κόμα που αποτελεί τον ΣΥΡΙΖΑ σήμερα και η ΑΥΓΗ η κομματική τους εφημερίδα)

Μια δήλωση και ένα ερώτημα

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ στο τελευταίο του τηλεοπτικό διάγγελμα, πριν παραιτηθεί, δηλώνει:

«Ζούμε πλέον σε έναν καινούριο κόσμο. Μπαίνει τέλος στον Ψυχρό Πόλεμο και στην κούρσα εξοπλισμών, καθώς και στην παράλογη στρατιωτικοποίηση της χώρας, που έχει ισοπεδώσει την οικονομία μας, τη δημόσια στάση μας και την ηθική μας. Η απειλή του πυρηνικού πολέμου έχει απομακρυνθεί».

Μερικά χρόνια αργότερα, ο πρώην ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Χαρίλαος Φλωράκης απηύθυνε το ερώτημα:

«Υπάρχει έστω και ένας σοβαρός άνθρωπος στη Γη που να πιστεύει ότι θα μπορούσε να κάνει (όσα κάνει) ο ιμπεριαλισμός σήμερα, αν δεν είχε διαλυθεί η Σοβιετική Ένωση; Οι λαοί βλέπουν, ήδη, τα αποτελέσματα: Ο καπιταλισμός, καθημερινά, όλο και περισσότερο δείχνει το χειρότερο πρόσωπό του: Το αντικοινωνικό, ληστρικό και απάνθρωπο. Οι επιτυχίες του, φυσικά, παράγουν πλούτο, αλλά τον σωρεύουν στους λίγους και η ζωή των εργαζομένων χειροτερεύει. Όσο για τις δημοκρατικές ελευθερίες, συνεχώς ροκανίζονται και λιμάρονται…».

Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης σήμανε το τέλος μιας εποχής και αποτελεί ίσως ένα από τα πλέον σημαντικά γεγονότα που σημάδεψαν και σημαδεύουν ακόμα και σήμερα την εξελικτική πορεία των γεγονότων που βιώνουμε.

Στις 22 Δεκέμβρη 1991 οι ηγεσίες τριών από τις μεγαλύτερες Σοβιετικές Δημοκρατίες αποφάσισαν τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Είχε προηγηθεί το καλοκαίρι του '91 η απαγόρευση του ΚΚΣΕ. Στις 25 Δεκέμβρη του '91 ο Γκορμπατσόφ ανακοίνωσε την παραίτησή του από Πρόεδρος της Σοβιετικής Ενωσης. Το βράδυ της 26 Δεκέμβρη 1991 η κόκκινη σημαία έπαψε να κυματίζει στο Κρεμλίνο.

Προφανώς η εξέλιξη για τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ δεν ήταν η καλύτερη που θα μπορούσε να υπάρξει: η δεκαετία του ’90 έφερε μαζί της έναν άγριο καπιταλισμό, που οδήγησε τον ρωσικό λαό στη φτώχεια και αύξησε την εγκληματικότητα. Με τον Πούτιν μετά το 2000 η κατάσταση έμοιαζε να σταθεροποιείται, αλλά δεν έλλειψε ο αυταρχισμός.

Οι περισσότεροι από τους μισούς Ρώσους λυπούνται που η ΕΣΣΔ διαλύθηκε.Ο Γκορμπατσόφ, ο οποίος το 1990 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης, στη χώρα του θεωρείται από πολλούς προδότης και υπεύθυνος για τη διάλυση της σοβιετικής αυτοκρατορίας. Ωστόσο ο ίδιος δήλωσε πρόσφατα: «Είμαι πεπεισμένος για τις μεταρρυθμίσεις που μας έφεραν ελευθερία. Αυτό είναι το σημαντικότερο απ’ όλα».

Στις 25 Δεκεμβρίου του 1991 ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ανακοίνωσε από την τηλεόραση την από καιρό αναμενόμενη παραίτησή του. Ο σοβιετικός ηγέτης καθόταν σε ένα γραφείο στο Κρεμλίνο μπροστά από μια κακόγουστο άσπρη ταπετσαρία: «Λόγω της κατάστασης που δημιουργήθηκε από τη σύσταση της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών παραιτούμαι από τη θέση του προέδρου της Σοβιετικής Ένωσης».

Μερικά λεπτά νωρίτερα ο Γκορμπατσόφ είχε μεταβιβάσει τον έλεγχο των σοβιετικών πυρηνικών όπλων στον Μπορίς Γιέλτσιν. Αμέσως μετά την παραίτησή του η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο υπεστάλη από το Κρεμλίνο. Την επόμενη μέρα το κοινοβούλιο της ΕΣΣΔ επικύρωσε τη διάλυση του αχανούς κράτους.

Φάρος του Πνεύματος