Σαν Σήμερα 19 Ιουνίου

Γεγονότα

240π.χ.

Ο Ερατοσθένης υπολογίζει την περίμετρο της Γης.

Ο Ερατοσθένης ο Κυρηναίος (Κυρήνη, 276 π.Χ. – Αλεξάνδρεια, 194 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός, γεωγράφος, αστρονόμος, γεωδαίτης, μουσικός, ποιητής, ιστορικός, φιλόλογος και συγγραφέας, ο οποίος θεωρείται ο πρώτος άνθρωπος στην ιστορία που υπολόγισε το μέγεθος της Γης και κατασκεύασε ένα σύστημα συντεταγμένων με παράλληλους και μεσημβρινούς. Επίσης, κατασκεύασε και έναν χάρτη του κόσμου, όπως τον θεωρούσε.

Έκανε αρκετές σημαντικές συνεισφορές στα μαθηματικά και ήταν φίλος του σπουδαίου μαθηματικού Αρχιμήδη. Γύρω στο 225 π.Χ. εφηύρε τον σφαιρικό αστρολάβο[8][9], που τον χρησιμοποιούσαν ευρέως μέχρι τον 18ο αιώνα.

Αναφέρεται από τον Κλεομήδη στο Περί της κυκλικής του κινήσεως των ουρανίων σωμάτων ότι γύρω στο 240 π.Χ. υπολόγισε την περιφέρεια της Γης χρησιμοποιώντας το ύψος του Ηλίου κατά το θερινό ηλιοστάσιο σε δύο διαφορετικά γεωγραφικά σημεία, που όμως βρίσκονταν στον ίδιο (περίπου) μεσημβρινό: κοντά στην Αλεξάνδρεια και στη νήσο Ελεφαντίνη -όπου ο Ήλιος ήταν στο ζενίθ του ουρανού- κοντά στη Συήνη (σημερινό Ασουάν, Αίγυπτος).

Ο Ερατοσθένης υπολόγισε την περιφέρεια της Γης σε 252.000 αλεξανδρινά στάδια. Το αλεξανδρινό στάδιο ισούται με 157,50 μέτρα, οπότε την υπολόγισε σε 39.690 χιλιόμετρα, που είναι παρά πολύ καλός υπολογισμός, με δεδομένο ότι σήμερα υπολογίζεται σε 40.007,86 χιλιόμετρα, ενώ στη Γαλλική Επανάσταση είχε οριστεί να είναι 40.000 χιλιόμετρα.

Ήταν ο πρώτος που υποστήριξε ότι η Γη είναι μια σφαίρα που βρίσκεται στο κέντρο του Σύμπαντος, το οποίο περιστρέφεται με συχνότητα εικοσιτεσσάρων ωρών. Επινόησε επίσης το σύστημα των γεωγραφικών παραλλήλων. Διατύπωσε την υπόθεση ότι είναι δυνατό να ταξιδέψουμε κατά μήκος μιας γεωγραφικής παράλληλου ξεκινώντας από την Ιβηρία και να φτάσουμε έως την Ινδία, διαπλέοντας τον Ατλαντικό Ωκεανό. Ο Στράβων, που διέσωσε και μας μετέφερε την θεωρία αυτή, προσέθεσε μάλιστα, ότι στο ταξίδι αυτό ίσως να συναντούσαμε νέα άγνωστα μέρη ξηράς.

Επίσης εφηύρε έναν τρόπο υπολογισμού των πρώτων αριθμών γνωστό ως κόσκινο του Ερατοσθένη.

Ο όρος Γεωγραφία αποδίδεται στον Ερατοσθένη.

Η μέτρηση της περιφέρειας της Γης από τον Ερατοσθένη

Ένα από τα πιο σημαντικά πειράματα που πραγματοποιήθηκε στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν η μέτρηση της περιφέρειας της Γης από τον Ερατοσθένη τον 3 π.Χ. αιώνα. Ο Ερατοσθένης πληροφορήθηκε ότι στη Συήνη (σημερινό Ασουάν) ο ήλιος κατά το μεσημέρι του θερινού ηλιοστασίου ρίχνει τις ακτίνες του κάθετα στον ορίζοντα και φωτίζει τον πυθμένα ενός πηγαδιού. Την ίδια στιγμή στην Αλεξάνδρεια οι ακτίνες του ηλίου σχηματίζουν μια γωνία 7,2ο με την κατακόρυφο του τόπου. Στη συνέχεια μέτρησε την απόσταση Αλεξάνδρειας - Συήνης και υπολόγισε, όπως φαίνεται στο σχήμα που ακολουθεί, με μεγάλη ακρίβεια την περιφέρεια της γης.

Σήμερα το πείραμα πραγματοποιείται σε παγκόσμια κλίμακα με τη συμμετοχή χιλιάδων μαθητών στην Εαρινή και την Φθινοπωρινή Ισημερία.

1269

Ο βασιλιάς Λουδοβίκος Θ΄ της Γαλλίας εκδίδει διαταγή, σύμφωνα με την οποία όλοι οι Εβραίοι υποχρεώνονται να φέρουν ειδικό κίτρινο σήμα.

Βασιλική σφραγίδα του βασιλέα Λουδοβίκου Θ΄.

1821

Οι Οθωμανοί νικούν τη Φιλική Εταιρεία στη Μάχη του Δραγατσανίου.

1863

Ένοπλη ρήξη «Ορεινών» και «Πεδινών» στην Αθήνα (Κανάρης, Βούλγαρης), η κορύφωση των γνωστών και ως «Ιουνιανών».

1919

Συγκροτείται στην Άγκυρα το Τουρκικό Εθνικό Κογκρέσο. 

Κεμάλ Ατατούρκ και Ισμέτ Πασάς

Ο Μουσταφά Κεμάλ καταγγέλλει τον ιμπεριαλιστικό διαμελισμό της Τουρκίας που σφραγίστηκε με τη Συνθήκη των Βερσαλλιών.

1925

Στο Χονγκ Κονγκ 250.000 εργάτες κατεβαίνουν σε γενική απεργία διαμαρτυρόμενοι για το ματοκύλισμα της Σαγκάης από τους ιμπεριαλιστές. Στις 23 Ιουνίου στην Καντώνα πραγματοποιείται επίσης παλλαϊκή διαδήλωση με κύριο αίτημα την αποχώρηση των ιμπεριαλιστών από την Κίνα.

Απεργία στο Χονγκ Κονγκ 1925

Βρετανοί και Γάλλοι αποβιβάζουν ναυτικά αγήματα και χτυπούν τους διαδηλωτές με αποτέλεσμα το θάνατο 52 και τον τραυματισμό 117 εξ αυτών. Η γενική απεργία στο Χονγκ Κονγκ και την Καντώνα κράτησε 16 μήνες και υπήρξε η μεγαλύτερη σε διάρκεια στην ιστορία του παγκόσμιου εργατικού κινήματος.

1961

Το Κουβέιτ ανακηρύσσει την ανεξαρτησία του από το Ηνωμένο Βασίλειο.

1963

Μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Κ. Καραμανλή και την αναχώρηση του τελευταίου για τη Ζυρίχη, ορκίζεται η κυβέρνηση του Παναγιώτη Πιπινέλη.

Ο Παναγιώτης Πιπινέλης το 1968

1965

Στην Αλγερία πραγματοποιείται πραξικόπημα με επικεφαλής τον τότε υπουργό Άμυνας Χουαρί Μπουμεντιέν, ο οποίος ανατρέπει τον πρόεδρο Μπεν Μπελά.

Χουαρί Μπουμεντιέν

1969

Την αποχώρηση 350.000 μάχιμων από το Βιετνάμ μέχρι το τέλος του 1970, υπόσχεται ο Πρόεδρος Νίξον. 

Αμερικανοί στρατιώτες στο Βιετνάμ

Ωστόσο, οι τελευταίοι αμερικανοί στρατιώτες θα φύγουν στις 29/3/1973.

1970

Επιστρέφει στη Γη το σοβιετικό επανδρωμένο σκάφος «Σογιούζ 9», έχοντας παραμείνει στο διάστημα 17 μέρες, 26 ώρες και 59 λεπτά, σπάζοντας έτσι το προηγούμενο ρεκόρ, που είχαν οι Αμερικανοί, κατά 4 ολόκληρες μέρες.

Προσγείωση του Σογιούζ 9

1986

Με λουτρό αίματος καταστέλλεται εξέγερση πολιτικών κρατουμένων σε τρεις φυλακές του Περού. Σύμφωνα με την αντιπολίτευση, οι κρατούμενοι που δολοφονούνται εν ψυχρώ ξεπερνούν τους 300, ενώ η κυβέρνηση προσδιορίζει τον αριθμό τους σε 250.

Γεννήσεις

1623

Γεννιέται ο Γάλλος φυσικομαθηματικός και φιλόσοφος Μπλεζ Πασκάλ (Blaise Pascal).

Ο Μπλεζ Πασκάλ

Ο Μπλεζ Πασκάλ ήταν Γάλλος μαθηματικός, φυσικός, συγγραφέας και φιλόσοφος.

Γεννήθηκε στο Κλερμόν-Φεράν το 1623. Ο Μπλεζ Πασκάλ ήταν ένα παιδί θαύμα. Η μητέρα του πέθανε όταν ήταν τριών μόλις χρονών, και λίγο αργότερα, ο πατέρας του Πασκάλ, Ετιέν Πασκάλ, ένας πλούσιος φοροεισπράκτορας και παθιασμένος ερασιτέχνης μαθηματικός, μετακόμισε από το Κλερμόν, στο Παρίσι, όπου προσωπικά επέβλεψε την κατ' οίκον εκπαίδευση του υιού του. Ο Ετιέν είχε κάποιες παράξενες απόψεις. Αποφάσισε πως ο γιος του Μπλεζ, δεν έπρεπε να διδαχτεί μαθηματικά πριν από τα 15 του χρόνια, και γι' αυτό τον λόγο απομάκρυνε κάθε είδους μαθηματικό εγχειρίδιο από το σπίτι στο οποίο διέμεναν. Όμως το μόνο που κατάφερε με όλη αυτή την κίνηση ήταν να εξάψει την περιέργεια του νεαρού Μπλεζ για το απαγορευμένο αντικείμενο. Έτσι ο Πασκάλ άρχισε να μελετά γεωμετρία σε ηλικία δώδεκα ετών. Ανακάλυψε μόνος του ότι το άθροισμα των γωνιών ενός τριγώνου ισούται με δύο ορθές γωνίες και όταν ο πατέρας του, Ετιέν, είδε τα επιτεύγματα του γιου του, εντυπωσιάστηκε τόσο ώστε να αποφασίσει να άρει την απόφασή του, και να επιτρέψει στο γιο τη μελέτη μαθηματικών κειμένων, αρχίζοντας με το κλασσικό έργο "Στοιχεία" του Ευκλείδη. Άρχισε επίσης να πηγαίνει, τον προφανώς χαρισματικό Μπλεζ στις συναντήσεις της Ακαδημίας του Μερσέν, μια από τις πολλές ημιεπίσημες ομάδες μαθηματικών και επιστημόνων στο Παρίσι, οι οποίες οδήγησαν στη ίδρυση της Βασιλικής Ακαδημίας Επιστημών το 1666. Στα 16 του χρόνια ανέπτυξε σε μια πραγματεία περί κωνικών τομών το θεώρημα που φέρει το όνομά του.

Από το 1641 και για περίπου 3 χρόνια εργάστηκε για την κατασκευή μιας αριθμομηχανής που μπορούσε να κάνει πρόσθεση και αφαίρεση που ονομάστηκε «Πασκαλίνα». Παρόλη την ενασχόλησή του, δεν πέτυχε ως επιχειρηματίας αριθμομηχανών: η μηχανή του δεν έκανε μεγάλες πωλήσεις και, τελικά, σταμάτησε να παράγεται. Το 1647 ανακάλυψε την Αρχή του Πασκάλ και τη χρήση τού βαρομέτρου για τη μέτρηση του υψομέτρου. Με την εργασία του Traité du triangle arithmétique, που δημοσιεύτηκε το 1654, έθεσε τις βάσεις για τη Συνδυαστική και το Λογισμό των Πιθανοτήτων. Επίσης μια από τις πιο γνωστές μαθηματικές μελέτες του είναι αυτό που ονομάζουμε "τρίγωνο του Πασκάλ" ή απλούστερα "αριθμητικό τρίγωνο". Το εν ΄λόγω τρίγωνο σχηματίζεται ως εξής: Αρχικά γράφουμε τον αριθμό 1. Κάτω από τον αριθμό 1, δεξιά και αριστερά του, τοποθετούμε πάλι τον αριθμό 1. Στην τρίτη σειρά, τοποθετούμε στα άκρα τον αριθμό 1 αυξάνοντας την απόσταση όμως μεταξύ των αριθμών. Στο μέσο τους γράφουμε τον αριθμό που προκύπτει από το άθροισμα των παρακείμενων αριθμών της προηγούμενης σειράς, δηλαδή 1+1=2. Με τον ίδιο τρόπο συμπληρώνουμε και τις επόμενες σειρές. Από μία σύγχρονη οπτική, το Τρίγωνο του Πασκάλ φαίνεται να είναι μαθηματικώς απλό και το ίδιο ισχύει και για πολλές ενδιαφέρουσες ιδιότητες που όπως ανακάλυψε ο Πασκάλ συσχετίζουν τους αριθμούς του τριγώνου. Η σπουδαιότητα του τριγώνου όμως διαφαίνεται και αλλού: Εντούτοις αποδείχτηκε ότι το τρίγωνο είναι ιδιαίτερα σημαντικό στη στοιχειώδη άλγεβρα και στη θεωρία πιθανοτήτων, καθώς τα στοιχεία κάθε γραμμής δίνουν τους περίφημους δυωνυμικούς συντελεστές οι οποίοι εμφανίζονται στο ανάπτυγμα της έκφρασης (a+b)^n. Αξίζει να προσθέσουμε πως αν και ο Πασκάλ ήταν πολύ έξυπνος, δεν απέκτησε ποτέ ακαδημαϊκή καριέρα σε κάποιο πανεπιστήμιο.

Πέθανε στο Παρίσι το 1662.

Προς τιμήν του δόθηκε το όνομά του στη μονάδα μέτρησης της πίεσης στο SI (1 Pa).

1754

Γεννιέται ο Ζαν Μπατίστ Μαρί Σαρλ Μενιέ ντε λα Πλας (Jean Baptiste Marie Charles Meusnier de la Place)‎, 

Ζαν Μπατίστ Μαρί Σαρλ Μενιέ ντε λα Πλας

Γάλλος μαθηματικός, μηχανικός και στρατηγός της Επανάστασης. Είναι κυρίως γνωστός για το θεώρημα του Μενιέ σχετικά με την κυρτότητα των επιφανειών. Επίσης ανακάλυψε το ελικοειδές. Εργάστηκε με τον Λαβουαζιέ στην αποσύνθεση του νερού και την εξέλιξη του υδρογόνου.

Airship designed by Jean-Baptiste Marie Meusnier de La Place

Ο Μενιέ πολλές φορές θεωρείται ο εφευρέτης του πηδαλιουχούμενου, εξαιτίας ενός ανολοκλήροτου σχεδίου που συνέλαβε το 1784, λίγο χρονικό διάστημα μετά τις πρώτες πτήσεις με αερόστατα των αδελφών Μονγκολφιέ, και παρουσίασε στην Γαλλική Ακαδημία Επιστημών. Αυτό αφορούσε ένα ελλειπτικό αερόστατο (ballonet) μήκους 84 μέτρων, με χωρητικότητα 1.700 κυβικών μέτρων, κινούμενο από τρεις προπέλες που κινούσαν 80 άνδρες. Το καλάθι, σε σχήμα βάρκας, κρεμόταν από το κουβούκλιο με σύστημα τριών σχοινιών.

1849

Γεννιέται ο Γιόχαν Άουγκουστ Μπρίνελ (Johan August Brinell), Σουηδός μεταλλουργός και μηχανικός. 

Γιόχαν Άουγκουστ Μπρίνελ

Είναι γνωστός ως ο δημιουργός, μιας μη καταστροφικής μεθόδου για την μέτρηση της επιφανειακής σκληρότητας μεταλλικών υλικών, γνωστή ως η δοκιμή σκληρότητας Μπρίνελ. Το όνομά του επίσης έχει αποδοθεί τιμητικά στην περιγραφή ενός μηχανισμού αποτυχίας των επιφανειών υλικού που είναι γνωστή ως Brinelling.

1854

Αλφρέντο Καταλάνι

Γεννιέται ο Αλφρέντο Καταλάνι (Alfredo Catalani), Ιταλός συνθέτης της όπερας, γνωστός κυρίως για τις όπερές του Λορελάι (1890) και La Wally (1892).

Θάνατοι

1565

Πεθαίνει ο Βόλφγκανγκ Λατς (Wolfgang Laz), γνωστότερος με το εκλατινισμένο του όνομα Λάτσιους (Wolfgang Lazius), 

Βόλφγκανγκ Λατς

Αυστριακός ουμανιστής που εργάστηκε ως χαρτογράφος, ιστορικός και γιατρός.

1884

Πεθαίνει ο Γερμανός ιστορικός Γιόχαν Γκούσταβ Ντρόιζεν (Johann Gustav Droysen). 

Γιόχαν Γκούσταβ Ντρόιζεν

Το έργο του «Geschichte Alexanders des Grossen» (Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου -1833), αποτέλεσε την αρχή μιας νέας σχολής σκέψης των Γερμανών ιστορικών, που εξιδανίκευε την εξουσία και την επιτυχία, ένα εννοιολογικό πλαίσιο βασισμένο στην διδασκαλία του Χέγκελ.

1937

Πεθαίνει ο Τζέιμς Μάθιου Μπάρι (James Matthew Barrie), Σκωτσέζος συγγραφέας και δραματουργός. 

Τζέιμς Μάθιου Μπάρι

Είναι περισσότερο γνωστός ως δημιουργός του Πίτερ Παν, τον οποίο εμπνεύστηκε από τους φίλους του, τα αγόρια της οικογένειας Λουέλιν Ντέιβις.

1951

Πεθαίνει ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός. 

Άγγελος Σικελιανός

Έδρασε μέσα από το ΕΑΜ Διανοουμένων-Καλλιτεχνών και για αυτή τη δράση του στη συνέχεια υπονομεύτηκε τρεις φορές στην υποψηφιότητά του για το βραβείο Νόμπελ. Διατέλεσε επίτιμος πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών. Στο έργο του, εξυμνώντας τις πνευματικές αξίες, την ομορφιά του ελληνικού λαού και της ελληνικής γης, ταλαντεύεται ανάμεσα στην εξωραϊσμένη καπιταλιστική ανάπτυξη και στο δίκιο των απλών λαϊκών δυνάμεων.

Ο Άγγελος Σικελιανός σε νεαρή ηλικία

Μετά το τέλος των γυμνασιακών του σπουδών ήρθε στην Αθήνα να σπουδάσει νομικά που σύντομα εγκατέλειψε για να αφοσιωθεί στην ποίηση και στη συνέχεια στις Δελφικές Γιορτές. Το Μάη του 1927, με τη συμπαράσταση της γυναίκας του Εύας Πάλμερ, διοργανώνει στους Δελφούς τις πρώτες Δελφικές Γιορτές, με την παράσταση του «Προμηθέα Δεσμώτη», αθλητικούς αγώνες, λαμπαδηδρομίες, συναυλία βυζαντινής μουσικής, έκθεση λαϊκής τέχνης. Η απήχηση από την εκδήλωση ήταν τεράστια αλλά και τα έξοδα εξίσου τεράστια. Έτσι, παρά τη σχετική κρατική βοήθεια, η ωραία αυτή προσπάθεια θα επαναληφθεί ακόμα μια χρονιά, το 1930, και θα σταματήσει οριστικά. Στη συνέχεια ο θα φύγει για την Αμερική και το 1940 θα παντρευτεί την Άννα Καραμάνη. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πνευματική αντίσταση του λαού, με κορυφαία εκδήλωση το ποίημα και το λόγο που εκφώνησε στην κηδεία του Κωστή Παλαμά.

1953

Τζούλιους και Έθελ Ρόζενμπεργκ

Το ζεύγος Τζούλιους και Έθελ Ρόζενμπεργκ –θύματα του μακαρθισμού στις ΗΠΑ- εκτελούνται στην ηλεκτρική καρέκλα, κατηγορούμενοι για κατασκοπία υπέρ της ΕΣΣΔ.

1981

Πεθαίνει η Λότε Ράινιγκερ (Lotte Reiniger), Γερμανίδα σκηνοθέτης και πρωτοπόρα του κινουμένου σχεδίου. 

Λότε Ράινιγκερ

Ήταν η πρώτη που δημιούργησε ταινία κινουμένων σχεδίων (Οι περιπέτειες του πρίγκιπα Αχμέντ-1926), καθώς και η πρώτη που χρησιμοποίησε το μουσικό κλιπ, σε μοτίβα που είχε συνθέσει για την ίδια την ταινία ο Wolfgang Friedrich Zeller.

Λότε Ράινιγκερ: Θέατρο σκιών

Ιδιαίτερη επίδραση δέχθηκε από το Κινέζικο θέατρο σκιών και δημιούργησε δικές της φιγούρες. Σταδιακά ήρθε σε επαφή με τον κινηματογράφο ο οποίος τελικά την τράβηξε. Κατά τη διάρκεια της καριέρας της δημιούργησε περίπου 40 ταινίες, συχνά επηρεασμένες από τα παραμύθια. Τη δεκαετία του 1920 γνωρίστηκε με κορυφαίες μορφές της Γερμανικής τέχνης και διανόησης, όπως ο Μπέρτολτ Μπρεχτ, ο Φριτς Λανγκ, ο Γκέοργκ Βίλχελμ Παμπστ, ο Καρλ Σμιτ, ο Καρλ Τσουκμάγιερ και ο Λάζλο Μόχολι-Νάγκι.

Συνεργάστηκε επίσης με τον Ζαν Ρενουάρ και συνδέθηκε με τον Ουώλτ Ντίσνεϋ. Στη δεκαετία του 1930, μετά την άνοδο του ναζιστικού καθεστώτος εγκατέλειψε τη Γερμανία μαζί με τον σκηνοθέτη σύζυγό της Καρλ Κοχ. Συνέχισε τη ζωή της στη Γαλλία, την Ιταλία, την Αγγλία και τη Δυτική Γερμανία.

1993

Πεθαίνει ο σερ Ουίλιαμ Τζέραλντ Γκόλντινγκ (William Gerald Golding), Βρετανός μυθιστοριογράφος και ποιητής. 

Ουίλιαμ Γκόλντινγκ

Τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1983. Επίσης, το 1980 κέρδισε το λογοτεχνικό βραβείο Μπούκερ, για το μυθιστόρημα The Rites of Passage.

Πηγή: alt.gr, el.wikipedia.org