Σαν Σήμερα 16 Ιουνίου

Γεγονότα

632

Ο Ισδιγέρδης Γ΄ ανεβαίνει στον θρόνο ως βασιλιάς (σάχης) της Περσικής αυτοκρατορίας και γίνεται ο τελευταίος ηγεμόνας της δυναστείας των Σασσανιδών (στο σημερινό Ιράν).

1487

Διεξάγεται η μάχη του Στόουκ Φιλντ, η τελευταία του Πολέμου των Ρόδων.

1779

Η Ισπανία κηρύσσει τον πόλεμο στη Μεγάλη Βρετανία και αρχίζει η μεγάλη πολιορκία του Γιβραλτάρ.

1836

Συγκροτείται ο «Σύνδεσμος των εργατών του Λονδίνου», ο οποίος αρχίζει να επεξεργάζεται το πολιτικό πρόγραμμα του βρετανικού εργατικού κινήματος.

Ανακοίνωση του «Συνδέσμου των εργατών του Λονδίνου»

Η προσπάθεια αυτή κατέληξε στη σύνταξη της «Χάρτας του Λαού», που περιελάμβανε 6 αιτήματα – διεκδικήσεις γύρω από τις εκλογές και την εκλογική αντιπροσώπευση. Το κίνημα που οικοδομήθηκε γύρω από την «Χάρτα» έμεινε στην ιστορία ως «κίνημα των Χαρτιστών».

Οι Μαρξ και Ένγκελς συνδέθηκαν με τα πιο πρωτοπόρα – επαναστατικά στοιχεία του κινήματος, στο οποίο ωστόσο, κυριάρχησαν τα μικροαστικά – ρεφορμιστικά χαρακτηριστικά.

1861

Ο Θαντέους Σ. Κ. Λόου στέλνει το πρώτο τηλεγράφημα από αέρος στην Ουάσινγκτον, με αποδέκτη τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Αβραάμ Λίνκολν.

1903

Ιδρύεται η Ford Motor Company.

1920

Ιδρύεται με απόφαση της Κοινωνίας των Εθνών στη Χάγη το Διαρκές Δικαστήριο Διεθνούς Δικαιοσύνης – πρόδρομος του Διεθνούς Δικαστηρίου της που ιδρύθηκε το 1945, επίσης στη Χάγη.

1940

Ο στρατάρχης Φιλίπ Πεταίν (Henri-Philippe Pétain) γίνεται πρωθυπουργός της Γαλλίας του Βισύ. 

Ο Φιλίπ Πεταίν με τον Χίτλερ

Από ήρωας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου μετατρέπεται σε δωσίλογος πρωθυπουργός του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

1942

Νέα κινητοποίηση των μισθωτών της Αθήνας και του Πειραιά με την καθοδήγηση της Επιτροπής Συνεργαζόμενων Εργατοϋπαλληλικών Συνεταιρισμών (ΕΣΕΥΣ) με αίτημα τη χορήγηση λαϊκών συσσιτίων. Στη διαδήλωση μετέχουν πάνω από 20.000 υπάλληλοι, εργάτες και φοιτητές. Στην οδό Μητροπόλεως οι διαδηλωτές συγκρούονται με την αστυνομία και τους καραμπινιέρους.

Παρά την επίθεση, ωστόσο, καταφέρνουν να φτάσουν έως τα Παλιά Ανάκτορα υποχρεώνοντας τον κατοχικό Πρωθυπουργό να διατάξει τη χορήγηση 500 τόνων πλιγούρι για τα λαϊκά συσσίτια.

1944

Στο Λαϊνάκι της Λευκάδας ξεκινά μια από τις φονικότερες μάχες της Κατοχής όπου ο ΕΛΑΣ αντιμετωπίζει επί 5 ημέρες τις συνδυασμένες δυνάμεις Ταγματασφαλιτών, ΕΔΕΣιτών και Γερμανών.

1944

Μια από τις κορυφαίες αλλά και τραγικές πράξεις της Κατοχής και της Αντίστασης ήταν εκείνη της μάχης της Καισαριανής, ανάμεσα στο 2ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ Αθήνας (200 μαχητές) και σε 1.300 Γερμανούς και ταγματασφαλίτες βαριά οπλισμένους, οι οποίοι για πολλοστή φορά εισέβαλαν αρχικά το απόγευμα της 15ης Ιούνη και στη συνέχεια τα ξημερώματα της 16ης Ιούνη 1944 στην Καισαριανή, στην προσπάθειά τους να την καταλάβουν, αιφνιδιάζοντας τον αδούλωτο και ανυπότακτο λαό της.

Τμήμα ΕΛΑΣιτών στην Καισαριανή

Η πληροφορία για την εισβολή είχε διαρρεύσει στον ΕΛΑΣ από ένα τυχαίο περιστατικό λίγες μέρες πριν. Συγκεκριμένα, στις 10 Ιούνη μια περίπολος του ΕΛΑΣ στα Κουπόνια με επικεφαλής τον διμοιρίτη Νίκο Μαραμπότα πλησιάζει τρεις άγνωστους άνδρες με πολιτικά που περπατούν στο δρόμο, για έλεγχο ταυτοτήτων. Εκείνοι τράπηκαν αμέσως σε φυγή και κατέφυγαν σε ένα παντοπωλείο τραβώντας πιστόλια. Μετά από ρίψη χειροβομβίδας, οι δύο σκοτώθηκαν και ο τρίτος αιχμαλωτίστηκε. Στην ανάκριση αποκάλυψε πως ανήκε στα Τάγματα, όπως και οι δύο άλλοι, και έδωσε την πολύτιμη πληροφορία πως στις 15 Ιούνη επρόκειτο να πραγματοποιηθεί μεγάλη επίθεση στην Καισαριανή.

Το 2ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, έχοντας την πληροφορία αυτή για τις κινήσεις των Γερμανών και των τσολιάδων, από νωρίς είχε πάρει θέση σε καίρια σημεία, έτοιμο να επέμβει για να διαλύσει το μπλόκο και να προστατέψει τις γειτονιές και τον λαό της Καισαριανής.

Η επίθεση του ΕΛΑΣ έγινε προς τα ξημερώματα από δυο μεριές, στην κεντρική λεωφόρο της Καισαριανής και από την πλευρά του Βύρωνα και της Γούβας. Οι Γερμανοί αιφνιδιάστηκαν, το μπλόκο διαλύθηκε και οι συλληφθέντες πατριώτες έμειναν ελεύθεροι. Η σύγκρουση που ακολούθησε κράτησε μέχρι το πρωί, αλλά οι Γερμανοί δεν μπόρεσαν και πάλι να υποτάξουν την Καισαριανή.

Το μεγαλύτερο τμήμα των ανταρτών του ΕΛΑΣ υποχώρησε προς τον Καρέα και τη Ν. Ελβετία, απ’ όπου κατάφεραν να διαφύγουν προς τον Υμηττό, παρά το ισχυρό γερμανικό μπλόκο που υπήρχε εκεί.

Ο Στεφανής Τσάφος, στέλεχος του ΕΛΑΣ Καισαριανής και της ΟΠΛΑ, μαζί με τα παλικάρια τού Απόλλωνα Δαβλάκου, Γραμματέα της Οργάνωσης Καισαριανής του ΚΚΕ, πολέμησαν παλικαρίσια τον εχθρό και επιχείρησαν να διαφύγουν μέσα από το γερμανικό μπλόκο του Βύρωνα. Αλλά ο Στέφανος τραυματίστηκε βαριά στο πόδι και δεν μπορούσε να ακολουθήσει τους συναγωνιστές του κι αφού τους παρότρυνε να φύγουν, κρύφτηκε μέσα στα χωράφια σ’ ένα λάκκο, αλλά με το πρώτο φως της μέρας οι γερμανοτσολιάδες τον ανακάλυψαν οδηγημένοι απ’ τα ματωμένα αχνάρια πάνω στο χώμα και τον συνέλαβαν.

ΕΛΑΣίτες στην Καισαριανή

Αλλά και τα άλλα παλικάρια του Δαβλάκου βρέθηκαν περικυκλωμένα στο υψωματάκι «Αστέρι» κοντά στο μοναστήρι. Ήταν ο Απόλλωνας Δαβλάκος, ο Πρόδρομος Αδραμίτογλου, ο Σωτήρης Βενιέρης, ο Ανδρέας Κρυσταλάκος, ο Μιχάλης Μενεγάκης, ο Νίκος Νταλιάνης και ο Γιώργος Πολεμαρχάκης. Τα ξημερώματα ακούστηκαν στο ύψωμα πυροβολισμοί και ριπές που κράτησαν αρκετή ώρα. Τα επτά παλικάρια της ομάδας του Δαβλάκου και σύντροφοι του Τσάφου βρέθηκαν πριν το μεσημέρι γαζωμένοι απ’ τις σφαίρες του εχθρού πάνω στο λόφο. Είχαν πολεμήσει και οι επτά με ηρωισμό και στο τέλος φύλαξαν όπως λέγεται καθένας μια σφαίρα για τον εαυτό του, για να μην παραδοθούν ζωντανοί στον εχθρό. Τους άλλους τρεις αγωνιστές, Τσάφο Στεφανή, Κυριάκο Φερεντίνο και Χατζηνόπουλο, τους βρήκαν κατακρεουργημένους στο Νεκροταφείο.

Κατά τις 9 το πρωί, μια κουστωδία από γερμανοτσολιάδες έσερναν με φωνές και βλαστήμιες στη λεωφόρο Καισαριανής «θριαμβευτικά», φορτωμένο πάνω σ’ έναν γάιδαρο, τον βαριά τραυματισμένο ΕΛΑΣίτη Στέφανο Τσάφο. Σε μια γειτονιά την ώρα που περνούσαν, υπήρχε μπλόκο των Γερμανών σε ένα σπίτι και ετοιμάζονταν να εκτελέσουν επιτόπου μια ολόκληρη οικογένεια που τη θεωρούσαν ύποπτη για τον θάνατο ενός Γερμανού στρατιωτικού. Ο Στέφανος Τσάφος, αν και βαριά τραυματισμένος και ημιλιπόθυμος, κατάλαβε τι επρόκειτο να γίνει και με όση δύναμη του απέμενε, φώναξε δυνατά προς τους Γερμανούς στρατιώτες: «Αφήστε τους, εγώ τον σκότωσα» και τότε οι Γερμανοί χίμηξαν πάνω του και τον κατατρύπησαν με τις ξιφολόγχες τους. Η οικογένεια σώθηκε και ο Στέφανος, αφού διαπομπεύτηκε επί ώρες στους δρόμους της Καισαριανής, μεταφέρθηκε στου Γουδή.

Εκεί βασανίστηκε φρικτά. Του έκαψαν το σώμα, του τσάκισαν τα κόκαλα, του έκαψαν το στήθος και τα γεννητικά όργανα με πυρακτωμένο σίδερο, του έβαλαν βρασμένα – καυτά αυγά στις μασχάλες και τον άφησαν ημιθανή λύνοντας και τις χειροπέδες του. Εκείνος όμως, θηρίο ανήμερο, πραγματικό βουρλιώτικο παλικάρι, πετάχτηκε ορθός αιφνιδιάζοντας τους φρουρούς του και άρπαξε ένα τουφέκι έτοιμος να σαρώσει με μια ριπή τους πάντες. Οι φρουροί έντρομοι πήδηξαν από πόρτες και παράθυρα για να αποφύγουν τις ριπές, αλλά το όπλο δεν λειτούργησε και το παλικάρι έπεσε από τα μαζικά εχθρικά πυρά που δέχτηκε μετά τον αιφνιδιασμό. Κάποιοι συναγωνιστές του αφηγούνται ότι στη συνέχεια οι ταγματασφαλίτες περιέλουσαν το πτώμα του με βενζίνη και το έκαψαν. Ήταν 16 Ιούνη 1944.

Ο Καισαριανιώτης ποιητής Κ. Καλατζής έγραψε για τον Στέφανο Τσάφο τους παρακάτω στίχους:

«Σαν το λιοντάρι σ’ έπιασαν το βαρυλαβωμένο,

μα σπας στη δίκη τα δεσμά κι απάνω τους χυμίζεις,

τα βόλια κι αν σε φάγανε νεκρός τους φοβερίζεις».

Ένα απέριττο μνημείο έχει στηθεί στον τόπο της θυσίας αυτών των παλικαριών και κάθε χρόνο στην επέτειο της μάχης η ΠΕΑΕΑ τιμά τους 10 ήρωες που έπεσαν πολεμώντας εκείνη τη μέρα.

Και οι δυο άλλοι αδελφοί Τσάφου, ο Γιάννης και ο Γιώργος, έδωσαν το «παρών» στους αγώνες της Εθνικής Αντίστασης στις γειτονιές της Καισαριανής. Ο Γιάννης ήταν και για χρόνια ο σημαιοφόρος των Αντιστασιακών της Καισαριανής. Η ηρωίδα μάνα αυτών των παλικαριών πέθανε σε βαθιά γεράματα το 1980.

Η φωτογραφία των αδελφών Μανώλη και Στέφανου Τσάφου βρίσκεται ανάμεσα στις φωτογραφίες των δεκάδων αγωνιστών από την Καισαριανή, στη μόνιμη έκθεση για την Εθνική Αντίσταση στο δημαρχείο της πόλης.

1949

Αρχίζει στο Έκτακτο Στρατοδικείο Πειραιά η δίκη των 16 ΕΠΟΝιτών. Στις 1/7 εκδόθηκε απόφαση με την οποία καταδικάστηκαν σε θάνατο οι: Δημήτρης Αυγερινός, Αγγελική (Κική) Βουδούρη, Θανάσης Γκανάς, Γιώργος Γιωτόπουλος, Μπάμπης Ευσταθιάδης, Νίκος Καρράς, Αχιλλέας Λαγουρός, Νικήτας Μαραγκός, Τάκης Μπενάς, Ανδρέας Ξυφτίλης, Χρήστος Παπαγιαννάκης, Φάνης Πασπαλιάρης, Άννα Τεριάκη, Μάνθος Τσιμπουκίδης, Βέρα Τσιμπουκίδου και Πάτρα Χατζησάββα.

1961

Ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ λιποτακτεί από τη Σοβιετική Ένωση.

Ρούντολφ Νουρέγιεφ

Το 1961 στο Παρίσι, σε μία περιοδεία των μπαλέτων Κίροφ του Λένινγκραντ, ο 23χρονος τότε Ρούντολφ Νουρέγιεφ, που ήταν πρώτος χορευτής των μπαλέτων, ζήτησε πολιτικό άσυλο στη Γαλλία ενώ ετοιμαζόταν να αναχωρήσει με τον θίασο για την Αγγλία. Η ιστορία, με γαργαλιστικές λεπτομέρειες που αφορούσαν την ερωτική ζωή του Νουρέγιεφ, απασχόλησε επί μακρόν τον Τύπο της εποχής. Την απόφαση, πάντως, την πήρε ο Ρώσος χορευτής στο αεροδρόμιο Λε Μπουρζέ όταν τον πλησίασαν δύο πράκτορες της υπηρεσίας πληροφοριών KGB, της οποίας στο μεταξύ είχε γίνει στόχος, και του ζήτησαν να επιστρέψει στη Μόσχα. Εκείνος κάλεσε σε βοήθεια τους Γάλλους αστυνομικούς και οδηγήθηκε στο γαλλικό υπουργείο Εσωτερικών. Έκτοτε έγινε ανεπιθύμητος στη Σοβιετική Ένωση και του απαγορεύθηκε η είσοδος στη χώρα. Κάτι που άρθηκε 28 χρόνια αργότερα (1989), όταν με προσωπική παρέμβαση του τότε ηγέτη της χώρας, Μιχαήλ Γκορμπατσώφ, του επετράπη η είσοδος προκειμένου να παρευρεθεί στην κηδεία της μητέρας του.

Στο Παρίσι αρχικά συνεργάστηκε με το Μεγάλο Μπαλέτο του Μαρκήσιου de Cuevas, σύντομα όμως (1962) πήγε στην Αγγλία, όπου απέκτησε τη βρετανική υπηκοότητα κι εκεί συνεργάστηκε με τα Βασιλικά Μπαλέτα του Λονδίνου, γνωρίζοντας την επιτυχία ως παρτενέρ της κατά 19 χρόνια μεγαλύτερής του Βρετανίδας χορεύτριας, Μαργκότ Φοντέιν. Παρ' ότι η εκεί συνεργασία του ξεπέρασε την εικοσαετία, ουδέποτε ενσωματώθηκε στο μπαλέτο, προτιμώντας τον ρόλο του προσκεκλημένου καλλιτέχνη, τίτλο που διατήρησε στις ανά τον κόσμο εμφανίσεις του.

Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, κι ενώ παρέμεινε στο χορό ακόμη και όταν πέρασε τα 50 χρόνια του, συνεργάστηκε ακόμη με τα Βασιλικά Μπαλέτα της Σουηδίας, το Μπαλέτο της Σκάλας του Μιλάνου, το Μπαλέτο του Βερολίνου κ.λπ., ενώ διετέλεσε διευθυντής του Μπαλέτου της Όπερας του Παρισιού από το 1983 έως το 1989. Έχει ανεβάσει περισσότερα από 25 έργα μπαλέτου, σημαντικότερα εκ των οποίων υπήρξαν:

• Ζιζέλ

• Δον Κιχώτης

• Αντιγόνη

• Μαργαρίτα

• Η λίμνη των κύκνων

• Ο καρυοθραύστης

• Ρωμαίος και Ιουλιέτα

Στη δεκαετία του '70 ασχολήθηκε με την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, πρωταγωνιστώντας μεταξύ άλλων στην κινηματογραφική εκδοχή του "Δον Κιχώτη", ενώ αργότερα ερμήνευσε τον Ροδόλφο Βαλεντίνο στην ομότιτλη ταινία. Το 1982 απέκτησε και την αυστριακή υπηκοότητα, αν και ζούσε κατά βάση στο Παρίσι.

Ο Νουρέγιεφ ήταν ομοφυλόφιλος και ουδέποτε έκρυψε το σεξουαλικό του προσανατολισμό. Η ζωή του πέρα από τη λάμψη συνοδεύτηκε και με ιστορίες γεμάτες έρωτα, σεξ και σκάνδαλα. Συνδέθηκε ερωτικά με τον Δανό χορευτή Έρικ Μπρουν, ο οποίος υπήρξε ο μεγαλύτερος έρωτας της ζωής του. Ανάμεσα στις συναναστροφές του υπήρξαν πολλά ονόματα του ευρύτερου καλλιτεχνικού χώρου, αλλά και του διεθνούς "τζετ σετ". Το 1961 δεν δίστασε να φωτογραφηθεί γυμνός στο Παρίσι. Προσβλήθηκε από τον ιό του HIV και πέθανε από AIDS στις 6 Ιανουαρίου 1993, σε ηλικία 55 ετών. Το μνήμα του βρίσκεται στο ρωσικό κοιμητήριο του Παρισιού.

1963

Μια ακόμη σοβιετική πρωτιά στο Διάστημα.

Βαλεντίνα Τερεσκόβα, η πρώτη γυναίκα κοσμοναύτης

Η πρώτη γυναίκα κοσμοναύτης, η 26χρονη Βαλεντίνα Τερεσκόβα, πραγματοποιεί 48 περιστροφές γύρω από τη Γη με το διαστημόπλοιο «Βοστόκ 6».

1963

Κάτω από το βάρος της κατακραυγής που δημιούργησε η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υποβάλλει στον βασιλιά Παύλο την παραίτηση της κυβέρνησής του.

Καραμανλής – βασιλιάς Παύλος

1976

1976: Η αστυνομία του απαρτχάιντ, δολοφονεί εκατοντάδες μαθητές στο Σοβέτο του Γιοχάνεσμπουργκ

Χιλιάδες μαθητές του εργατικού προαστίου Σοβέτο του Γιοχάνεσμπουργκ βγαίνουν στους δρόμους σε διαμαρτυρία κατά της απόφασης της κυβέρνησης του Απαρτχάιντ της Νοτίου Αφρικής να επιβάλλει τη γλώσσα των λευκών (Αφρικάανς) στα σχολεία. 

Η δολοφονική επίθεση της Αστυνομίας του απαρτχάιντ στους μαθητές

Η αστυνομία επιτίθεται βίαια και σκοτώνει τουλάχιστον 176 μαθητές (κάποιες εκτιμήσεις κάνουν λόγο ακόμα και για 700 νεκρούς).

Γεννήσεις

1723

Γεννιέται ο Βρετανός οικονομολόγος Άνταμ Σμιθ (Adam Smith), ένας από τους βασικότερους εκπροσώπους της αστικής πολιτικής οικονομίας. 

Άνταμ Σμιθ

Ο Σμιθ αντιτάχθηκε στην εμποροκρατική θεωρία, υποστήριξε ότι ο ελεύθερος ανταγωνισμός και το ελεύθερο εμπόριο θα προωθήσουν, με τον καλύτερο τρόπο, την «οικονομική μεγέθυνση» ενός έθνος (= τον πλούτο του). Κατά την άποψή του στην ελεύθερη οικονομία τα άτομα παράγουν αγαθά τα οποία οι άλλοι επιθυμούν να τα αγοράσουν και έτσι παράγουν κέρδος από το οποίο ωφελείται όλη η κοινωνία.

Για τον Άνταμ Σμιθ ο πλούτος μιας χώρας δε συνίσταται στο χρήμα, αλλά στο σύνολο των εμπορευμάτων που παράγει, η πηγή του βρίσκεται στην ωφέλιμη εργασία, που δημιουργεί ανταλλακτική αξία. Τον πλούτο το δημιουργεί όχι μόνο η αγροτική εργασία αλλά και η βιομηχανική.

Ο Σμιθ θεωρεί επικίνδυνο κάθε κρατικό παρεμβατισμό, πως οι δασμοί π.χ. δεν έχουν καμιά θέση στη ρύθμιση του εμπορίου. Ο Σμιθ καθορίζει στην πολίτη εξουσία, στην κυβέρνηση, τρεις αρμοδιότητες:

α) Την κατασκευή και συντήρηση δημοσίων έργων και ιδρυμάτων, τις δαπάνες των οποίων δεν μπορεί να αναλάβει κανένα άτομο, ούτε μια μικρή ομάδα ατόμων. Συνιστά π.χ. το κράτος να αναλάβει τη λαϊκή εκπαίδευση, αλλά να το πράξει με προσοχή.

β) Την προστασία των πολιτών από την αδικία και καταπίεση που μπορεί να διαπράξουν σε βάρος τους άλλοι συμπολίτες τους.

γ) Την προστασία της κοινωνίας από την εξωτερική βία.

Οι οικονομικές αντιλήψεις του Σμιθ και της Σχολής του σχετικά με την εργασία, το κεφάλαιο, το μισθό, το κέρδος, την υπεραξία και πολλά άλλα, αποτέλεσαν μία από τις θεωρητικές πηγές του μαρξισμού. Ο Μαρξ έκανε βαθιά ανάλυση και κριτική αποτίμηση του έργου και των αντιλήψεων, του ρόλου του Α. Σμιθ. Θεωρεί πως ο Σμιθ δεν έμεινε στην εξωτερική περιγραφή των οικονομικών φαινομένων, αλλά ερεύνησε την εσωτερική σύνδεσή τους, τις νομοτέλειές τους. Ο Μαρξ ονόμασε τον Α. Σμιθ «οικονομολόγο της μανουφακτουριακής περιόδου του καπιταλισμού».

1829

Γεννιέται ο Τζερόνιμο, Ινδιάνος ηγέτης.

Τζερόνιμο

Ο Τζερόνιμο ήταν διάσημος Ινδιάνος πολεμιστής που πολέμησε εναντίον του Μεξικού και των ΗΠΑ για την επέκταση των εδαφών των ινδιάνων Απάτσι κατά την διάρκεια των Πολέμων των Απάτσι. «Jeronimo» ήταν το όνομα που δόθηκε σ 'αυτόν κατά τη διάρκεια μιας μάχης με στρατιώτες του Μεξικού. Chiricahua Το πραγματικό ινδιάνικο όνομά του ήταν Gokhlä yeh.

1890

Γεννιέται ο Σταν Λόρελ, Άγγλος ηθοποιός.

Σταν Λόρελ

Ο Σταν Λόρελ (Stan Laurel, 16 Ιουνίου 1890 - 23 Φεβρουαρίου 1965) ήταν Άγγλος κωμικός ηθοποιός, συγγραφέας και σκηνοθέτης. Μαζί με τον Όλιβερ Χάρντι αποτέλεσαν ένα από τα διασημότερα κωμικά δίδυμα στην ιστορία του κινηματογράφου ως οι Χοντρός και Λιγνός.

1918

Γεννιέται ο γιατρός ερευνητής επιστήμονας Γεώργιος Κοτζιάς. 

Γεώργιος Κοτζιάς

Μαζί με τους συνεργάτες του ανέπτυξαν τη θεραπεία με λεβοντόπα, η οποία αποτελεί σήμερα τη πιο διαδεδομένη θεραπεία για τη νόσο του Πάρκινσον.

Θάνατοι

1858

Πεθαίνει ο Βρετανός γιατρός Τζον Σνόου (John Snow). 

Θεωρούμενος ως ένας εκ των πρωτοπόρων της επιδημιολογίας, ο Σνόου εισήγαγε, μεταξύ άλλων, τη χρήση του αιθέρα ως αναισθητικού.

1944

Στα Χανιά της Κρήτης οι δυνάμεις Κατοχής εκτελούν το Γραμματέα της Περιοχής Κρήτης και αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ Βαγγέλη Κτιστάκη.

Βαγγέλης Κτιστάκης

Ένα χρόνο μετά το θάνατό του, ο Ν. Ζαχαριάδης θα γράψει στον Ριζοσπάστη: «Ένα σεμνό παλικάρι. Τόνε γνώρισα σε δύσκολες στιγμές του Κινήματός μας, όταν το Κόμμα μας προσπαθούσε ν’ ανοίξει το δρόμο προς μια μαζική δράση και δημιουργία. Στην προσπάθεια αυτή ο Κτιστάκης πρόσφερε όσα μπορούσε άγνωστος στους πολλούς, χωρίς επίδειξη, με μια θέληση επίμονη και με μια μετριοφροσύνη που ξεχωρίζουν τον πραγματικό αγωνιστή.

Μα δίπλα σ’ αυτά ο Βαγγέλης είχε και μυαλό και έβλεπε καθαρά και μακρυά. Και είχε μια πίστη βουνό. Δεν τον τράνταζε τίποτε. Στρατιώτης στο μεγάλο στρατό των αγωνιστών δεν γνώριζε επιφύλαξη και δινότανε ολόκληρος, δίχως κανένα δισταγμό στον αγώνα μας. Αναλάμβανε τομείς στη δουλειά μας που και στα χρόνια ακόμα εκείνα της μισονομιμότητας πριν από το 1936 ήθελαν καρδιά γερή, ψυχραιμία, πραγματικό θάρρος, ωριμότητα. Μα δίπλα στον πραχτικό αγωνιστή ο διανοητής μελετούσε τα βασικά προβλήματα της χώρας και του αγώνα…

Έτσι ο Κτιστάκης συνδυάζει αυτά που χρειάζεται ο λαϊκός αγωνιστής. Θεωρία και πράξη. Έβλεπε καθαρά το δρόμο και το σκοπό μα την ίδια στιγμή καταχτούσε με τον αγώνα το δρόμο αυτόν, που τον έφερνε στο σκοπό…Τόνε πήραν η προδοσία και ο χιτλερισμός. Μα δεν τον έσβησαν. Αντίθετα, η θυσία του τον ξεσήκωσε ακόμα πολύ…

Το αγνό της παιδί της Ιδέας, το Βαγγέλη Κτιστάκη δε θα τόνε ξεχάσουμε ποτέ»

1945

Συμπληρώνονται 75 χρόνια από το θάνατο του Θανάση Κλάρα – Άρη Βελουχιώτη. 

Έδωσε τέλος στη ζωή του, περικυκλωμένος στο φαράγγι του Φάγγου (Μεσούντα Άρτας) από δυνάμεις του αστικού στρατού. Πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, που η ζωή του έγινε μύθος καθώς συνδέεται με σημαντικές στιγμές του ΕΛΑΣίτικου αγώνα για την αποτίναξη του ναζιστικού ζυγού, αλλά και για τη σωστή επιμονή του να αντιμετωπιστεί εν τη γενέσει της η αγγλική επικυριαρχία.

Ο φάκελος του Άρη Βελουχιώτη στην ασφάλεια

Η ζωή του ήταν ταυτισμένη με το ΚΚΕ, παρότι γόνος εύπορης οικογένειας της Λαμίας.

Γεννήθηκε στις 27 Αυγούστου 1905, σπούδασε στην Αβερώφειο Γεωργική Σχολή της Λάρισας, διορίστηκε γεωπόνος στη Γεωργική Υπηρεσία, υπηρέτησε στη Δράμα και τα Τρίκαλα. Ήρθε σε σύγκρουση με τους προϊσταμένους του και παραιτήθηκε. Κατέβηκε στην Αθήνα, όπου ήρθε σε επαφή με τον συμπατριώτη του κομμουνιστή Τάκη Φίτσιο και άρχισε η σχέση του με το ΚΚΕ.

Το 1922 έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και το 1925 μέλος του ΚΚΕ. Ακολουθεί η στρατιωτική θητεία του, αρχικά ως δεκανέας πυροβολικού. Τον ξηλώνουν γρήγορα και τον στέλνουν στον Πειθαρχικό Ουλαμό Καλπακίου.

Το 1927 κατεβαίνει ξανά στην Αθήνα. Αναλαμβάνει διάφορες κομματικές δουλειές και τον βρίσκουμε συντάκτη στην εφημερίδα «Νεολαία» και μέλος της Περιφερειακής Επιτροπής Αθήνας της Οργάνωσης, να δουλεύει στο κομματικό «Σοσιαλιστικό Βιβλιοπωλείο» και στη συνέχεια συντάκτη του «Ριζοσπάστη».

Η δικτατορία του Μεταξά τον εξορίζει στη Γαύδο, ενώ τον Ιούνη του 1939 τον στέλνουν στις φυλακές της Κέρκυρας. Βγαίνει με δήλωση, παίρνει μέρος στο αλβανικό μέτωπο και μετά την κατάρρευσή του επιστρέφει στην Αθήνα.

Τον Ιούλη 1941 συνδέθηκε με την ΚΕ, η οποία τον αποκατέστησε στο Κόμμα.

Ο Άρης Βελουχιώτης με τον Στέφανο Σαράφη

Μετά την ίδρυση του ΕΑΜ, με οδηγία της ΚΕ του Κόμματος, το Νοέμβρη του 1941 στάλθηκε στη Λαμία για να βολιδοσκοπήσει την κατάσταση και το έδαφος ανάπτυξης του ένοπλου αγώνα. Στη Λαμία, από τις 14 του Μάη 1941, είχε ιδρυθεί ομάδα «Μετώπου Εθνικής Σωτηρίας», η οποία ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο μετά την ένταξη σε αυτό κομμουνιστών που είχαν αποδράσει από τόπους εξορίας, ιδιαίτερα με τη δράση του τσαγκάρη Γιαταγάνα, κομματικού στελέχους με ευρύ κύρος στην περιοχή. Σε εκείνη την οργάνωση στηρίχτηκε ο Άρης για να ξεκινήσει το αντάρτικο στη Φθιώτιδα. Και μπόρεσε, με τα αδιαμφισβήτητα ηγετικά γνωρίσματα που διέθετε, το οργανωτικό ταλέντο στη διοίκηση στρατού διαφορετικού από τον τακτικό, με τη γνώση της ψυχολογίας των χωρικών εκείνων των περιοχών, αλλά και με την ανδρεία του, να αναγνωριστεί και να αναδειχτεί στη θέση του πρωτοκαπετάνιου.

Είχαν προηγηθεί η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (1 – 3 του Ιούλη 1941) «για την υποστήριξη κάθε συνεπούς αντιφασιστικής δύναμης με όλα τα μέσα» και η 8η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (πρώτο 10ήμερο του Γενάρη 1942), που αποφάσισε ότι «οι κομμουνιστές πρέπει να οργανώσουν, να μαζικοποιήσουν και να επεκτείνουν το αντάρτικο κίνημα στην ύπαιθρο», ότι «ο εθνικοαπελευθερωτικός μας ανταρτοπόλεμος έχει πρωτεύουσα σημασία για την απελευθέρωση της χώρας από τον ξενικό ζυγό». Στο ενδιάμεσο είχαν πυκνώσει οι προετοιμασίες για τη δημιουργία του ΕΛΑΣ από τις σκόρπιες αντάρτικες ομάδες που είχαν δημιουργηθεί σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και από νέες που έπρεπε να συγκροτηθούν.

Η προσφορά του Βελουχιώτη στη δημιουργία των πρώτων ΕΛΑΣίτικων ομάδων, αλλά και στη σύσταση αργότερα των αρχηγείων του ΕΛΑΣ υπήρξε σημαντική, με την αναμφισβήτητη συμβολή και του Στέφανου Σαράφη.

Στον Άρη αποδίδονται η έμπνευση και αποκρυστάλλωση των οργανωτικών δομών του ΕΛΑΣ, καθώς και η θέσπιση μιας σειράς στρατιωτικών και ηθικών κανόνων λειτουργίας του αντάρτικου. Δημιουργήθηκε έτσι μια ηθική, πολιτική και οργανωτική σχέση αλληλεγγύης μεταξύ του νεοϊδρυθέντος λαϊκού απελευθερωτικού στρατού και των φτωχών λαϊκών μαζών και υπεράσπισής τους από την αδικία. Το γεγονός αυτό θα αποβεί ιδιαίτερα θετικό στην τόνωση του ηθικού των δεύτερων, καθώς και στην ανάπτυξη των γραμμών και του κύρους του πρώτου.

Οι στρατιωτικές επιτυχίες του ΕΛΑΣ (όπως αυτή στο Γοργοπόταμο κ.ά.) και η σταδιακή εκκαθάριση ευρύτερων τμημάτων της επαρχιακής Ελλάδας από τους τοπικούς αντιπροσώπους της κατοχικής κυβέρνησης έδωσαν το έναυσμα και αποτέλεσαν τη βάση για την ανάδειξη της λαϊκής αυτοδιοίκησης. Οι αντικειμενικά αυξανόμενες ανάγκες συντονισμού του ραγδαία αναπτυσσόμενου ΕΛΑΣ οδήγησαν, το Μάη του 1943, στη συγκρότηση του Γενικού Στρατηγείου. Ο Βελουχιώτης επωμίστηκε την ευθύνη του καπετάνιου του ΓΣ του ΕΛΑΣ, με στρατιωτικό αρχηγό τον στρατηγό Στέφανο Σαράφη και πολιτικό αντιπρόσωπο του ΕΑΜ τον Ανδρέα Τζήμα (Σαμαρινιώτη).

Από τη Ρούμελη ο Βελουχιώτης στάλθηκε στην Πελοπόννησο και πολέμησε επικεφαλής του ΕΛΑΣ της περιοχής εναντίον των Γερμανών και των Ταγμάτων Ασφαλείας, που αποτελούσαν τις δυνάμεις ασφαλείας των κατοχικών κυβερνήσεων. Ιδιαίτερα αιματηρές για τα Τάγματα Ασφάλειας, αλλά και για τον ΕΛΑΣ, ήταν οι συγκρούσεις που έγιναν σε πολλές πόλεις της Πελοποννήσου μετά το Σεπτέμβρη του 1944, όταν άρχισαν να αποχωρούν οι Γερμανοί. Στο τέλος Σεπτέμβρη 1944, ο Βελουχιώτης, με τη μεσολάβηση του υπουργού της εξόριστης κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας, Παναγιώτη Κανελλόπουλου, δέχθηκε να αναστείλει τη λειτουργία των έκτακτων στρατοδικείων του ΕΛΑΣ στην Πελοπόννησο και έφυγε για τη Ρούμελη τον επόμενο μήνα, τις μέρες της αποχώρησης των Γερμανών από την Ελλάδα.

Ο Άρης Βελουχιώτης μαζί με τον Στέφανο Σαράφη, έφιπποι

Το Νοέμβρη του 1944 σε σύσκεψη καπετάνιων του ΕΛΑΣ πρότεινε να ετοιμαστεί ο ΕΛΑΣ για την αναμενόμενη σύγκρουση με τους Άγγλους: «Αν ζήσει κανένας σας να θυμάται τα λόγια αυτά. Οι Εγγλέζοι θα σας σφάξουν όλους σαν αρνιά, εγώ στα χέρια τους δε θα πέσω, γιατί τα βουνά με ξέρουν. Με την πέτρα προσκέφαλο, την ψείρα συντροφιά, την κάπα σκέπασμα δε θα με ιδούνε ζωντανό στα χέρια τους. Αυτό θέλω να το θυμάστε αν κανένας σας ζήσει».

Ο Άρης Βελουχιώτης αντιτάχθηκε στη Συμφωνία της Βάρκιζας και τη χαρακτήρισε λαθεμένη. Στο διάστημα Φλεβάρης – Απρίλης 1945 ανέλαβε με δική του ευθύνη πρωτοβουλίες για τη συγκρότηση νέου αντάρτικου στρατού, παρά την αντίθετη απόφαση του ΚΚΕ, του οποίου η 11η Ολομέλεια της ΚΕ (Απρίλης 1945) τον διέγραψε.

Αργότερα, κυρίως από την αρχή της δεκαετίας του 1960, εκ μέρους του Κόμματος υπήρξαν πράξεις πολιτικής αποκατάστασης του Άρη. Αυτό αποτυπώθηκε και στον Α’ τόμο Δοκιμίου Ιστορίας του ΚΚΕ, 1918 – 1949, που γράφει: «Ο Άρης, ζυμωμένος και ατσαλωμένος στο ΚΚΕ και στο λαϊκό κίνημα, αναδείχτηκε, με την ηρωική δράση του, σε ατρόμητο πολεμιστή και σε γνήσιο λαϊκό ηγέτη. Η τραγική θυσία του συγκίνησε βαθιά τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και όλους τους πατριώτες».

Στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη στις 16 Ιούλη 2011 όπου αποφασίσθηκε η πολιτική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη κατήγγειλε την απόπειρα της αστικής και οπορτουνιστικής προπαγάνδας και ιστοριογραφίας, που παίρνουν δήθεν υπό την προστασία τους τον Άρη, για να επιτεθούν στο ΚΚΕ. Όπως σημειώνει, «στη λαϊκή συνείδηση, ο Άρης Βελουχιώτης είναι ταυτισμένος με την ηρωική πορεία του ΚΚΕ, τον αγώνα για την ανατροπή της ιμπεριαλιστικής βαρβαρότητας. Ο Άρης Βελουχιώτης τάχθηκε υπέρ της ένοπλης πάλης, που την απορρίπτουν όσοι επιχειρούν να τον οικειοποιηθούν».

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη στις 23 Ιούνη 2018 αποφάσισε την επίσημη κομματική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη.

«Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη αποφασίζει την επίσημη πολιτική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη. Θεωρεί ότι είχε δίκιο ως προς την εκτίμηση που έκανε για τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Παράλληλα, η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη σημειώνει ότι η διαφωνία του Άρη με τη Συμφωνία της Βάρκιζας δεν δικαιώνει τη στάση του απέναντι στη συλλογική θέση του Κόμματος και την παραβίαση από αυτόν της κομματικής πειθαρχίας, καθώς και την αξιοποίηση από τον Άρη της φήμης και του σεβασμού που είχε κατακτήσει την προηγούμενη περίοδο ως καπετάνιος του ΕΛΑΣ και στέλεχος του ΚΚΕ. Η στάση αυτή, που αποτέλεσε ρήξη με τη θεμελιώδη αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, δεν καθιστά δυνατή τη μετά θάνατο αποκατάσταση της κομματικής του ιδιότητας.

Στο διάστημα που πέρασε από την Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του 2011, η όλη διαδικασία για τη συγγραφή του Α’ τόμου του Δοκιμίου Ιστορίας, ιδιαίτερα της περιόδου 1939 – 1949, έδωσαν τη δυνατότητα μεγαλύτερης εμβάθυνσης στη δράση και την κατάσταση του ΚΚΕ στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μελετήθηκαν παραπέρα η λειτουργία του Κόμματος και η σχέση του με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης.

Άρης Βελουχιώτης και Στέφανος Σαράφης

Τεκμηριώνεται το συμπέρασμα ότι η συλλογική λειτουργία των καθοδηγητικών οργάνων (ΠΓ και ΚΕ) ήταν ανεπαρκής, με ανάλογη επίδραση σε όλη τη δομή του ΚΚΕ. Αυτή η ανεπάρκεια εκφράστηκε ακόμα περισσότερο στο διάστημα της απελευθέρωσης και το Δεκέμβρη του 1944, έως την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, περίοδο κατά την οποία παραγκωνίστηκε ταυτόχρονα το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ.

Η υποβάθμιση της συλλογικής λειτουργίας του ΠΓ και της ΚΕ συνεχίστηκε και μετά από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, ενώ εκφράστηκε χαρακτηριστικά και στον τρόπο αντιμετώπισης του Άρη Βελουχιώτη από το ΠΓ. Δίχως να δικαιώνεται η απειθαρχία του, συνάγεται ότι η διαρρηγμένη συλλογική λειτουργία όχι μόνο δεν προσέφερε στον Άρη, καθώς και σε χιλιάδες άλλα κομματικά μέλη, πεδίο για μια ουσιαστική συζήτηση, αλλά και τροφοδοτούσε εξ αντικειμένου φυγόκεντρες κινήσεις, που βεβαίως είχαν πολιτική βάση. Προκάλεσε τη μαζική αντίδραση των μελών του Κόμματος και ΕΛΑΣιτών στη Συμφωνία της Βάρκιζας, που γρήγορα ανατράπηκε από τη ζωή.

Τα παραπάνω ενισχύουν το σκεπτικό ότι η μη κομματική αποκατάσταση του Άρη Βελουχιώτη δεν εναρμονίζεται με την πολιτική του αποκατάσταση που έγινε το 2011.

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ αποφασίζει να αποκατασταθεί ολόπλευρα ο Άρης Βελουχιώτης.

Η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη εκτιμά ότι το ΚΚΕ διαθέτει την απαραίτητη ωριμότητα να κρίνει τα ιστορικά γεγονότα αντικειμενικά και εξάγοντας συμπεράσματα, ένα από τα οποία είναι η ανάγκη τήρησης των αρχών της συλλογικότητας, της σταθερής προσήλωσης στις αρχές λειτουργίας του.»

1958

Εκτελείται στην Ουγγαρία ο Ίμρε Νάγκι, 

Ίμρε Νάγκι

Βασανισμένοι και δολοφονημένοι κομμουνιστές-η κτηνωδία των αντεπαναστατών το 1956

έπειτα από καταδίκη του σε θάνατο από το Λαϊκό Δικαστήριο Βουδαπέστης, για συνεργασία με τον ιμπεριαλισμό. Ο Νάγκι ήταν Πρόεδρος του υπουργικού Συμβουλίου της Λ. Δ. Ουγγαρίας στη διάρκεια της αντεπανάστασης του 1956.

1977

Πεθαίνει ο Γερμανός μηχανικός Βέρνερ Φον Μπράουν, «πατέρας» του διαστημικού προγράμματος των ΗΠΑ. 

Ο Βέρνερ Φον Μπράουν στις ΗΠΑ

 

Ο αξιωματικός των SS, Βέρνερ φον Μπράουν

Ο Μπράουν υπήρξε ένας από τους δεκάδες επιστήμονες της ναζιστικής Γερμανίας, που μετά τον πόλεμο μεταφέρθηκαν στις ΗΠΑ, για να θέσουν τη τεχνογνωσία τους στην υπηρεσία του ιμπεριαλισμού.

Μεταξύ άλλων, ο Μπράουν είχε κατασκευάσει τους πυραύλους V-2, που χρησιμοποιήθηκαν κυρίως κατά του Λονδίνου και της Άντβερπ (Βέλγιο), σκορπώντας το θάνατο σε πάνω από 9.000 ανθρώπους.

1988

Πεθαίνει ο Αντρέα Πατσιέντζα (Andrea Pazienza), Ιταλός δημιουργός κόμικς, εικονογράφος και ζωγράφος. 

Αντρέα Πατσιέντζα

Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο σημαντικούς ευρωπαίους δημιουργούς κόμικς.

Πηγή: alt.gr, el.wikipedia.org