Σαν Σήμερα 15 Ιουνίου

Γεγονότα

763 π.Χ.

Οι Ασσύριοι καταγράφουν έκλειψη ηλίου, η οποία χρησιμοποιήθηκε αργότερα για τον καθορισμό της χρονολογίας της μεσοποταμιακής ιστορίας.

1215

Η πρώτη εμβρυακή μορφή διακήρυξης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Ιωάννης ο Ακτήμων υπογράφει τη Μάγκνα Κάρτα.

Magna Karta

1300

Ιδρύεται το Μπιλμπάο η μεγαλύτερη πόλη στη Χώρα των Βάσκων και πρωτεύουσα της περιοχής (επαρχίας) Vizcaya) στην Ισπανία. Σήμερα είναι οικονομικό και βιομηχανικό κέντρο μιας περιοχής.

1502

Ο Χριστόφορος Κολόμβος αποβιβάζεται στη Μαρτινίκα στο τέταρτο ταξίδι του.

1520

Με την παπική βούλα Exsurge Domine, ο Πάπας Λέων Ι΄ απειλεί να αφορίσει τον Μαρτίνο Λούθηρο.

1667

Ο Ζαν-Μπατίστ Ντενί πραγματοποιεί την πρώτη μετάγγιση αίματος σε άνθρωπο.

1775

Κατά την αμερικανική επανάσταση, ο Τζορτζ Ουάσινγκτον (George Washington Goethals) ορίζεται αρχιστράτηγος του Ηπειρωτικού Στρατού.

Τζορτζ Ουάσινγκτον

1844

Ο Τσαρλς Γκουντγίαρ (Charles Goodyear) λαμβάνει ευρεσιτεχνία για τον βουλκανισμό, μία διαδικασία ενίσχυσης του καουτσούκ (που ανακάλυψε τυχαία μετά από πέντε χρόνια έρευνας). 

Charles Goodyear

Σύγχρονα στοιχεία έχουν αποδείξει ότι οι κάτοικοι της Κεντρικής Αμερικής χρησιμοποιούσαν σταθεροποιημένο καουτσούκ για μπάλες και άλλα αντικείμενα από το 1600 π.Χ.

1856

Με το νομοθετικό διάταγμα ΣΠΘ αποφασίζεται η έκδοση γραμματοσήμου για τις ταχυδρομικές ανάγκες της Ελλάδος.

Το πρώτο ελληνικό γραμματόσημο

1878

Ο Ίντγουιρντ Μάιμπριτζ (Eadweard J. Muybridge), τραβάει μία σειρά φωτογραφιών για να αποδείξει ότι και τα τέσσερα πόδια ενός αλόγου εγκαταλείπουν το έδαφος όταν τρέχει. Η μελέτη αυτή γίνεται η βάση του κινηματογράφου.

1885

Ιδρύεται στον Πειραιά ο Όμιλος Ερετών, το αρχαιότερο αθλητικό σωματείο στην Ελλάδα.

1896

21.915 άτομα χάνουν τη ζωή τους στο πιο θανατηφόρο τσουνάμι στην ιστορία της Ιαπωνίας.

1933

Πραγματοποιείται στην Αθήνα η δίκη της Πανυπαλληλικής Επιτροπής με την κατηγορία ότι υποκινούσε τους υπαλλήλους να λύσουν τα ζητήματά τους με απεργία και πως επεδίωκε με τις κινητοποιήσεις αυτές να ανατρέψει το καθεστώς.

Το πρωτοσέλιδο του «Νέου Ριζοσπάστη» με ρεπορτάζ για την δίκη. Στη φωτογραφία διακρίνονται τα μέλη της Πανυπαλληλικής Επιτροπής

Η δίκη ξεσήκωσε κύμα διαμαρτυρίας στους υπαλλήλους. Δύο χιλιάδες υπάλληλοι της πρωτεύουσας πήγαν στο δικαστήριο σε συμπαράσταση, ενώ εκατοντάδες κατέκλυσαν την αίθουσα της δίκης.

Τελικά, το δικαστήριο καταδίκασε 4 μέλη της Επιτροπής σε φυλάκιση από 3,5 έως 4,5 μήνες.

1944

Στις 15 και 16 του μηνός τμήματα του ΕΛΑΣ Αθήνας (Α’ Σώμα Στρατού), με την υποστήριξη του λαού αντιμετωπίζουν ηρωικά επιδρομή χιτλερικών και ταγματασφαλιτών στην Καισαριανή, προξενώντας τους 45 νεκρούς και τραυματίες. Στις 16/6 όλα τα μαγαζιά της συνοικίας κλείνουν σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ενώ 2.000 κάτοικοι πραγματοποιούν διαδήλωση.

1944

Οι εργαζόμενοι της Λειβαδιάς κατεβαίνουν σε γενική απεργία σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σφαγή του Διστόμου από τους Ναζί.

Την ίδια μέρα τμήματα της ΙΙΙ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ χτυπούν τους οχυρωμένους στο χωριό Βαλτέτσι Γερμανούς και ταγματασφαλίτες, προξενώντας του βαριές απώλειες (200 νεκροί και τραυματίες).

1944

Οι αμερικανικές δυνάμεις εισβάλλουν στην κατεχόμενη από τους Ιάπωνες Σαϊπάν.

1954

Ιδρύεται η Ένωση Ευρωπαϊκών Ποδοσφαιρικών Ομοσπονδιών (UEFA), που σήμερα έχει 53 εθνικές ομοσπονδίες μέλη.

Το λογότυπο της ΟΥΕΦΑ

1960

Ο Βέρνερ φον Μπράουν (Wernher Magnus Maximilian Freiherr von Braun) 

Ο αξιωματικός των SS, Βέρνερ φον Μπράουν

ανακοινώνει ότι η IBM παρέδωσε στον αμερικανικό στρατό πανίσχυρο ηλεκτρονικό υπολογιστή «μεγέθους μικράς οικίας». Ο Βέρνερ φον Μπράουν ήταν μέλος του ναζιστικού κόμματος από το 1937, μέλος των Ες-Ες από το 1940, φτάνοντας το 1943 το βαθμό του ταγματάρχη των Ες-Ες. 

Ο πρώην αξιωματικός των SS, Βέρνερ φον Μπράουν με τον Τζον Κένεντι, στις υπηρεσίες των ΗΠΑ

Με τη λήξη του πολέμου, οι ΗΠΑ, εφαρμόζοντας τη λεγόμενη «Επιχείρηση Συνδετήρας», όχι μόνο έδωσαν άσυλο σε περίπου 1.600 ναζί επιστήμονες που πήραν υπό τη σκέπη τους, αλλά και τους έθεσαν επικεφαλής των πυραυλικών τους ερευνών, τόσο των άμεσα στρατιωτικών όσο και της NASA. Επικεφαλής ερευνητής στη NASA τέθηκε ο Βέρνερ φον Μπράουν.

1960

Μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις, στις οποίες πρωτοστατούν οι φοιτητές, πραγματοποιούνται στο Τόκιο της Ιαπωνίας κατά της υπογραφής Συνθήκης Ασφαλείας με τις ΗΠΑ. 

Μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις στο Τόκιο 1960

Η δολοφονική επίθεση της αστυνομίας κατά των φοιτητών

Κατά τις συγκρούσεις με την αστυνομία, μία φοιτήτρια πέφτει νεκρή ενώ 100δες τραυματίζονται. Ο πρωθυπουργός της χώρας παραιτήθηκε, ωστόσο η Συνθήκη δεν ματαιώθηκε.

Γεννήσεις

1397

Γεννιέται ο Ιταλός ζωγράφος και μαθηματικός Πάολο Ουτσέλλο (Paolo Uccello), πραγματικό όνομα Πάολο ντι Ντόνο (Paolo di Dono), αξιοσημείωτος για το πρωτοποριακό έργο του σχετικά με την οπτική προοπτική στην τέχνη. 

Πάολο Ουτσέλλο

Δημιουργός μωσαϊκών κατά την περίοδο της πρώιμης Αναγέννησης στην Ιταλία υπήρξε από τους πρωταγωνιστές της φλωρεντινής καλλιτεχνικής δραστηριότητας και θεωρείται πρωτοπόρος στη δημιουργία πολύ προσεγμένης προοπτικής στους πίνακές του. 

Πάολο Ουτσέλλο – τοιχογραφία

Παθιασμένος με την προοπτική ξενυχτούσε στο εργαστήρι του αναζητώντας την βέλτιστη θέση του προοπτικού κέντρου και αντίθετα με τους συγχρόνους του, ο Ουτσέλλο μέσω της προοπτικής προσπαθούσε να δώσει την αίσθηση του βάθους στα έργα του, ενώ οι υπόλοιποι την χρησιμοποιούσαν για την αφήγηση διαφορετικών ή διαδοχικών σκηνών.

1511

Γεννιέται ο Ιταλός αρχιτέκτονας (και γλύπτης) Μπαρτολομέο Αμμαννάτι (Bartolomeo Ammannati). 

Μπαρτολομέο Αμμαννάτι

Μιμήθηκε στενά το στιλ του Μιχαήλ Άγγελου. Σχεδίασε πολλά οικοδομήματα στη Ρώμη, όπως μέρος του συγκροτήματος της Villa Giulia (σε συνεργασία με τον Βινιόλα και τον Βαζάρι), αλλά και στη Λούκκα και τη Φλωρεντία.

Μπαρτολομέο Αμμαννάτι – «Κρήνη του Ποσειδώνος»

Η εργασία του για την ολοκλήρωση του Παλάτσο Πίττι αποτελεί ένα από τα διασημότερα επιτεύγματά του όπως επίσης η όμορφη γέφυρα του ποταμού Άρνου που είναι γνωστή ως Πόντε Σάντα Τρινιτά, με τα τρία πανάλαφρα ελλειπτικά να έχουν αντισταθεί επί αιώνες στην ορμή του ποταμού, η οποία έχει παρασύρει αρκετές άλλες γέφυρες κατά καιρούς. Μία άλλη από τις σημαντικότερες δημιουργίες του Αμμαννάτι είναι η μαρμάρινη και μπρούτζινη «Κρήνη του Ποσειδώνος» (Fontana del Nettuno) για την the Πιάτσα ντελλα Σινιορία.

Μεταξύ των γλυπτών του είναι το μαρμάρινο άγαλμα της Νίκης (1540 -Museo Nazionale del Bargello, Φλωρεντία), το μαρμάρινο άγαλμα «Η Λήδα με τον Κύκνο» (Museo Nazionale del Bargello), το μπρούτζινο άγαλμα της Αφροδίτης (1558–59 -Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη), το μαρμάρινο άγαλμα «Παρνασσός» (1563 -Museo Nazionale del Bargello) το πέτρινο άγαλμα «Αλληγορία του Χειμώνα» (1563–65 -Βίλλα των Μεδίκων, Καστέλλο), το μπρούτζινο άγαλμα «Θεά Όπι» (1572–75 -Παλάτσο Βέκιο, Φλωρεντία) κ.ά.

1763

Γεννιέται ο Βέλγος φυσικός ταχυδακτυλουργός και πρωτοπόρος της φαντασμαγορίας Ετιέν Γκασπάρ Ρομπέρ (Étienne-Gaspard Robert‎). Έγινε γνωστός με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο «Ρόμπερτσον». Πέρα από το πρωτοποριακό έργο του στις τεχνικές προβολής για τις παραστάσεις του, ο Ρομπέρ ήταν καθηγητής φυσικής και λάτρης του αεροστάτου κατά την εποχή της μεγάλης εξέλιξης της αεροπορίας. Μελέτησε τα έργα του λόγιου του 17ου αιώνα, Αθανάσιου Κίρχερ και έδειξε ενδιαφέρον στο μαγικό φανάρι, μια πρώιμη μορφή του προβολέα διαφανειών. Δημιούργησε μια δική του εκδοχή της συσκευής με πολλές βελτιώσεις, προσθέτοντας ρυθμιζόμενους φακούς και σύστημα μεταφοράς που έδινε την δυνατότητα στον χειριστή να αλλάξει το μέγεθος της αναπαριστάμενης εικόνας. Έδωσε την δυνατότητα για την αναπαράσταση πολλαπλών εικόνων κάθε φορά χρησιμοποιώντας ρυθμιστή από ζωγραφισμένο γυαλί. Το 1799, μετά από παραπέρα ανανέωση του συστήματος, πήρε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το «μαγικό φανάρι σε τροχούς», ονομάζοντας το Φαντοσκόπιο.

1843

Γεννιέται ο Νορβηγός συνθέτης και πιανίστας Έντβαρντ Γκριγκ (Edvard Hagerup Grieg). 

Έντβαρντ Γκριγκ το 1888

Τα έργα του φέρουν την επιρροή από το ύφος του Μέντελσον και του Σούμαν. Ήταν στενός φίλος με τον Λιστ και τον Τσαϊκόφσκι. Η μουσική του διακρινόταν από τη σύνδεση της παράδοσης της πατρίδας του με στοιχεία λυρισμού και ρομαντισμού. Χαρακτηριστικά έργα του είναι οι σουίτες του Νο 1 & Νο 2, Πέερ Γκιντ (Peer Gynt -1874), έργο που του ανατέθηκε από τον Ερρίκο Ίψεν για το ομώνυμο θεατρικό του έργο, καθώς και το Κονσέρτο για πιάνο και ορχήστρα σε λα ελάσσονα.

1906

Γεννιέται ο Λεόν Ντεγκρέλ (Léon Joseph Marie Ignace Degrelle) Βέλγος πολιτικός, 

Λεόν Ντεγκρέλ 

δημοσιογράφος – προπαγανδιστής και στρατιωτικός από τη Βαλλονία, ιδρυτής του Ρεξιστικού κινήματος που εξελίχθηκε σε πολιτικό κόμμα, το οποίο κατά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο δημιουργώντας τη “λεγεώνα των Βαλλόνων” προσχώρησε στα Waffen SS, συμμετέχοντας στην πρώτη γραμμή της γερμανικής εισβολής στη Σοβιετική Ένωση, στο ανατολικό μέτωπο. Μετά τον πόλεμο παρέμεινε εξέχουσα προσωπικότητα των εθνικο-συντηρητικών κινήσεων Ευρώπης και Λατινικής Αμερικής (πέθανε το 1994)

1916

Herbert Alexander Simon

Γεννιέται ο Αμερικανός οικονομολόγος, πολιτικός επιστήμονας, κοινωνιολόγος, ψυχολόγος και θεωρητικός της τεχνητής νοημοσύνης Χέρμπερτ Σάιμον (Herbert Alexander Simon). Το 1978 τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Οικονομικών Επιστημών.

1917

Γεννιέται ο ρεμπέτης Μιχάλης Γενίτσαρης. 

Ο Μιχάλης Γενίτσαρης με τη Σωτηρία Μπέλλου

Από 15 χρόνων δούλευε σε λεβητοποιείο, ενώ τα βράδια ζούσε τη ζωή της μαγκιάς. Με τα πρώτα του λεφτά αγόρασε μπουζούκι. Κι αυτό έγινε αιτία ν’ ανοίξει λογαριασμούς με την αστυνομία. Αρχίζει να παίζει μπουζούκι και να τραγουδά το 1935. Και δύο χρόνια μετά δισκογραφεί το πρώτο του τραγούδι «Εγώ μάγκας φαινόμουνα». Την περίοδο της Κατοχής γράφει τραγούδια που στηλιτεύουν τους μαυραγορίτες, ενώ, παράλληλα, υμνεί τους τολμηρούς σαλταδόρους. Δικό του τραγούδι ο περίφημος «Σαλταδόρος». Ο Άρης Βελουχιώτης τον ενέπνευσε για να γράψει το τραγούδι «Ένας λεβέντης έσβησε».

Τα τραγούδια του που στην περίοδο του Μεσοπολέμου ξεκινούν από την περιθωριακή ζωή, στα χρόνια της Κατοχής εκφράζουν την αντίσταση και μιλούν για τους λαϊκούς καημούς.

Έπαιζε σε μαγαζιά μέχρι το ’52 οπότε αποσύρεται και αρχίζει να ασχολείται με το εμπόριο λαχανικών. Στη Μεταπολίτευση επανέρχεται με τρία τραγούδια στο δίσκο «Ρεμπέτικα της κατοχής». Συνεργάστηκε με τους Βαμβακάρη, Μπάτη, Μπαγιαντέρα, Μίνου, Εσκενάζυ κι άλλους. Το τελευταίο του cd κυκλοφόρησε το 2001 με τίτλο «Μιχάλης Γεννίτσαρης – Ρεμπέτικοι δρόμοι». Το ’92 εκδόθηκε η αυτοβιογραφία του με τίτλο «Μάγκας από μεράκι».

1927

Γεννιέται ο Ούγκο Πρατ (Hugo Pratt, πραγματικό του όνομα Ugo Eugenio Prat), Ιταλός συγγραφέας ιστοριών κόμιξ. 

Ούγκο Πρατ

Είναι ο δημιουργός του δημοφιλούς ήρωα Κόρτο Μαλτέζε.

1933

Γεννιέται ο μεγάλος Ιταλός τραγουδοποιός Σέρτζο Εντρίγκο (Sergio Endrigo). 

Σέρτζο Εντρίγκο

Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της ιταλικής μουσικής, ενώ ήταν αγαπητός και στο ελληνικό κοινό (τραγούδησε μάλιστα και στα ελληνικά την αξέχαστη «Τερέζα»). Η εμφάνισή του, στα είκοσι χρόνια του, στη Βενετία είναι η απαρχή μιας μεγάλης καλλιτεχνικής πορείας. Υπήρξε από τους πρωτεργάτες της «σχολής» που χαρακτηρίστηκε από τις ρομαντικές μελωδίες και τους ερωτικούς στίχους. Περισσότερα από διακόσια είναι τα τραγούδια του, ενώ οι δίσκοι του κυκλοφόρησαν σε δεκάδες χώρες. Τραγούδησε σε πολλές γλώσσες, δίνοντας συναυλίες σε πολλά σημεία του πλανήτη. Ανάμεσα στα τραγούδια του τα «Ιο che amo solo te», «Viva Maddalena», «La rosa bianca», «Era d’ estata». Παράλληλα, εμφανίστηκε και στο θέατρο (στο Πίκολο Τεάτρο του Μιλάνου) και στον κινηματογράφο, ενώ ασχολήθηκε και με τη λογοτεχνία.

1943

Γεννιέται στο Παρίσι ο Γάλλος τραγουδιστής και ηθοποιός Τζόνι Χαλιντέι (πραγματικό όνομα Jean-Philippe Smet).

Τζόνι Χαλιντέι

Ξεκίνησε την καριέρα του το 1959 -το πρώτο του άλμπουμ «Hello! Johnny» κυκλοφόρησε το 1960 και θεωρήθηκε από τα μέσα ως ο Γάλλος Έλβις Πρίσλεϊ. Μετρά 18 πλατινένια άλμπουμ, ενώ είχε πουλήσει μέχρι το 2012 πάνω από 110 εκατομμύρια δίσκους.

1946

Γεννιέται ο Ντέμης Ρούσσος (Demis Roussos). 

Ντέμης Ρούσσος

Στην Ελλάδα, συμμετείχε σε διάφορα μουσικά συγκροτήματα αρχίζοντας με τους The Idols σε ηλικία 17 χρόνων. Στο ευρύτερο ακροατήριο έγινε γνωστός το 1968 με το συγκρότημα Aphrodite’s Child, αρχικά στα φωνητικά και αργότερα ως μπασίστας. Το ξεχωριστό φωνητικό του ύφος προώθησε το συγκρότημα σε διεθνή επιτυχία, ιδιαίτερα με τη συμμετοχή του στον δίσκο 666, ο οποίος έγινε κλασική επιτυχία. Μετά από τη διάλυση των Aphrodite’s Child, συνέχισε διάφορες σποραδικές ηχογραφήσεις. Από τη συνεργασία του με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, κυκλοφόρησε το 1970 ο δίσκος «Sex Power», και το 1977 ο «Magic». Η επιτυχέστερη συνεργασία τους ήταν το «Race to the End», μια φωνητική προσαρμογή του μουσικού θέματος από το βραβευμένο με Oscar «Οι Δρόμοι της Φωτιάς», που κυκλοφόρησε και στα ισπανικά με τον τίτλο «Tu Libertad». Το 1982 ο Ρούσσος πήρε μέρος με έκτακτη συμμετοχή στο soundtrack της κινηματογραφικής ταινίας «Blade Runner».

Η σταδιοδρομία του έφτασε στο ζενίθ τη δεκαετία του ’70 με πολλούς δίσκους που έγιναν επιτυχίες. Το «Forever and Ever» ανέβηκε σε πολλά ευρωπαϊκά charts το 1973. Τα τραγούδια του κυκλοφόρησαν σε διάφορες γλώσσες και είχε επιτυχία στις χώρες της Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής. Στην Αμερική το LP «Demis» έγινε χρυσός δίσκος. Το Σεπτέμβρη του 2013, παρασημοφορήθηκε από τη Γαλλική Δημοκρατία με τον τίτλο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής.

Θάνατοι

1772

Πεθαίνει ο εβραιοϊταλικής καταγωγής Γάλλος συνθέτης τσεμπαλίστας και οργανίστας Λουί-Κλωντ Ντακέν (Louis-Claude Daquin ή d’Acquien -αυθεντικό όνομα D’ Aquino).

Λουί-Κλωντ Ντακέν

Επρόκειτο για ένα παιδί-θαύμα, αφού σε ηλικία μόλις έξι ετών έπαιξε μουσική στην αυλή του Λουδοβίκου ΙΔ΄. Για ένα διάστημα μαθήτευσε πλάι στον Louis Marchand, στην ηλικία των 12, έγινε οργανίστας στη Sainte-Chapelle, και τον επόμενο χρόνο ανέλαβε την ίδια θέση στην εκκλησία του Αγίου Αντωνίου (Petit St Antoine).

1785

Πεθαίνει ο Ζαν-Φρανσουά Πιλάτρ ντε Ροζιέ, Γάλλος χημικός και αεροπόρος.

1994

Πεθαίνει ο μουσικοσυνθέτης Μάνος Χατζιδάκις. Ο Μάνος Χατζιδάκις γεννήθηκε στην Ξάνθη το 1925. Ήταν γιος του δικηγόρου Γεωργίου Χατζιδάκι από τον Μύρθιο Ρεθύμνου και της Αλίκης Αρβανιτίδου από την Αδριανούπολη.

Μάνος Χατζιδάκις

Η μουσική του παιδεία ξεκίνησε σε ηλικία τεσσάρων ετών, κάνοντας μαθήματα πιάνου με δασκάλα την Αλτουνιάν, γνωστή μουσικό της Ξάνθης, ενώ παράλληλα διδάχθηκε βιολί και ακορντεόν.

Μετακόμισε στην Αθήνα με την οικογένειά του το 1932 όμως λίγο αργότερα οι γονείς του χωρίζουν και το 1938 ο πατέρας του σκοτώνεται σε αεροπορικό δυστύχημα.

Ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Μίκη Θεοδωράκη στο εξωτερικό

Στην κατοχή εντάχθηκε στην ΕΠΟΝ.

Ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Νίκο Γκάτσο

Το 1945 γνωρίζεται στο πατάρι του Λουμίδη που βρισκόταν στην γωνία των οδών Αιόλου με Πανεπιστημίου, με τους Νίκο Γκάτσο, Κάρολο Κουν, Νάνο Βαλαωρίτη κ.α. Μέσα από τις καλλιτεχνικές τους συναντήσεις έκαναν όνειρα για μια Ελλάδα που ήταν κατεστραμμένη από τον πόλεμο, κοιτώντας με ελπίδα το μέλλον. Τότε ήταν η περίοδος που ξεκίνησε να γράφει μουσικές για το θέατρο και έκανε την πρώτη κινηματογραφική εργασία του με το έργο «Αδούλωτοι Σκλάβοι» σε σκηνοθεσία του Βίων Παπαμιχάλη.

Ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Βασίλη Τσιτσάνη

Το 1948 ο Χατζιδάκις έδωσε την ιστορική διάλεξη για το ρεμπέτικο τραγούδι που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στη συντηρητική Ελληνική κοινωνία. Το ρεμπέτικο τραγούδι που εξέφραζε τα λαϊκά στρώματα, ήταν απαγορευμένο και παράνομο και η ενέργειά του αυτή έδωσε προοπτική στην ελληνική μουσική. Ο Χατζιδάκις με την ποιότητα που είχε σαν άνθρωπος και καλλιτέχνης, έβλεπε το αληθινό και το γνήσιο λαϊκό τραγούδι που δεν ήξεραν τα ωδεία, τα πανεπιστήμια, η αριστοκρατία και η πολιτεία. Είχε δηλώσει επ’ αυτού: “Ήθελα να δείξω στο ελληνικό κοινό μια αστείρευτη δροσερή πηγή”. Συνθέτες όπως οι: Θεοδωράκης, Ξαρχάκος, Χατζιδάκις κ.α. σε συνεντεύξεις τους από το 1960 και μετά, υμνολογούσαν τους ρεμπέτες, για τον λόγο, ότι πάνω στην δίκη τους μουσική έγραφαν τα δικά τους έργα.

Ο Μάνος Χατζιδάκις με τον Μίκη Θεοδωράκη

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 άρχισε να συνεργάζεται με το Εθνικό Θέατρο (Αγία Ιωάννα, Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας, κ.α.) και το Θέατρο Τέχνης (Ματωμένος Γάμος, Όλα τα παιδιά του Θεού έχουν φτερά κ.α.). Στη συνεχεία, συνεργάζεται με το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου όπου ήταν για σειρά ετών ένας από τους βασικούς συνεργάτες. Παράλληλα γραφεί μουσική για πολλές ελληνικές ταινίες όπως «Ο δράκος» που κατά πολλούς θεωρείται η κορυφαία ταινία του ελληνικού κινηματογράφου. Η υπέροχη μουσική επένδυση της ταινίας από τον Χατζιδάκι εναρμονίζεται πλήρως με τον ρεαλισμό των εικόνων με αποκορύφωμα την εκπληκτική σκηνή του ζεϊμπέκικου χορού, που θυμίζει παράσταση αρχαίας Ελληνικής τραγωδίας.

Ο Μάνος Χατζιδάκις με το Όσκαρ μουσικής

Το 1960 πήρε το Όσκαρ για τη μουσική στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή». Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο, έλεγε ο Χατζιδάκις, να σου έρθει μια επιτυχία, από εκεί που δεν το περιμένεις. Η ταινία ήταν τουριστική και σε αυτή την λογική κινήθηκε όταν έγραψε τη μουσική της. Ήταν ένας προικισμένος συνθέτης με αστείρευτο ταλέντο, που κατάφερε να ταιριάξει την μουσική του στην λογική της ταινίας, με αποτέλεσμα το μπουζούκι να γίνει γνωστό σε όλη την υφήλιο. Αμέτρητες ήταν οι διασκευές του τραγουδιού «Τα παιδιά του Πειραιά», πράγμα που καταδίκαζε συνεχώς και αυτό τον οδήγησε στην βιαστική και εσφαλμένη ενέργεια να δώσει τα δικαιώματα του τραγουδιού στην «United Artists». Ασχολήθηκε πολύ με το να καταδικάζει τις πολλές διασκευές σπαταλώντας πολλή ενέργεια για το τίποτα.

Ο Μάνος Χατζιδάκις με την Αλίκη Βουγιουκλάκη

Στη συνέχεια έγραψε μουσική για τον εμπορικό κινηματογράφο. Κάποτε είχε πει στον Φίνο: Εσύ ξέρεις τι θα πει κακός κινηματογράφος αλλά τι θα πει καλός, δεν θα μάθεις ποτέ… Το 1990 σε μια συνέντευξη είχε δηλώσει: Που να το ξέρω ότι 30 χρόνια μετά, ο κόσμος θα ασχολούταν ακόμα με Μανταλένες και κουραφέξαλα. Στο θέατρο έγραψε μουσική για το «Παραμύθι δίχως όνομα», «Όρνιθες», «Καπετάν Μιχάλης» κ.α. Πολλές από αυτές τις συνθέσεις του έχουν μείνει στην ιστορία και αγαπήθηκαν πολύ από το κοινό.

Το 1967 θα ταξιδέψει στο Μπρόντγουει της Νέας Υόρκης για το ανέβασμα του μιούζικαλ «Ίλια Ντάρλινγκ». Εκείνη την περίοδο τον βρήκε η δικτατορία και όπως είχε δηλώσει, είχε προβλήματα με την εφορία και δεν ήθελε να γυρίσει στην Ελλάδα. Λίγα πράγματα γνωρίζουμε για την περίοδο της Αμερικής και όπως ανέφερε ο ίδιος, η διαμονή του εκεί τον σπούδασε. Ένα άγνωστο γεγονός είναι η εισαγωγή που έγραψε στο τραγούδι «Prelude» (Προανάκρουσμα), μαζί με τους «Millenium» που ήταν μια ροκ μουσική ομάδα στην Καλιφόρνια. Σε αυτό το κομμάτι, ο ίδιος ο Χατζιδάκις παίζει τσέμπαλο.

Ο μαέστρος Μάνος Χατζιδάκις

Στην Ελλάδα θα επιστρέψει το 1972, όπου ηχογραφεί τον «Μεγάλο ερωτικό» και ανεβάζει την παράσταση, «Ο οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι και ο Αλκιβιάδης». Σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Διαβάζω» το 1982, αναφέρει για το έργο: Ο οδοιπόρος είμαι εγώ, ο οποίος εκείνο τον καιρό περιφερόμουν ανά τον κόσμο και μόλις είχα έρθει στην Ελλάδα. Το μεθυσμένο κορίτσι ήταν η Ελένη Μανιάτη που τότε ήταν μαζί μου, ένα κορίτσι πέρα από τα καθορισμένα, πέρα από τα όρια του λογικού. Ο Αλκιβιάδης ήταν ένας νεαρός που πουλούσε τσιγάρα. Λοιπόν, σκέφτηκα ότι μια και δεν έχουμε κοινό μύθο ας τον κατασκευάσουμε, ας ενώσουμε τον οδοιπόρο το μεθυσμένο κορίτσι και τον Αλκιβιάδη και φυσικά, αυτό καταλήγει στον φόβο που ήταν το κλίμα εκείνης της εποχής του 1973, ιδίως μετά την άνοδο του Ιωαννίδη. Γι αυτό το έργο μου τελειώνει με τον φόβο, χωρίς να θέλω να πω ότι έκανα αντίσταση. Τώρα το τι περιέχουν οι στίχοι είναι ένα είδος αυτοβιογραφίας. Περιέχονται πολλά στοιχεία που ενώνουν αυτά τα τρία πρόσωπα. Τα τραγούδια του δίσκου, για τον λόγο ότι δεν μπορούν να ακουστούν σε νυχτερινά κέντρα διασκέδασης είναι άγνωστα στο κοινό. Ελπίζω κάποια στιγμή να τα ανακαλύψει στο μέλλον.

Ο Μάνος Χατζιδάκις ενώ ηχογραφεί

Το 1975 ο Χατζιδάκις θα αναλάβει αναπληρωτής γενικός διευθυντής στην «Εθνική Λυρική Σκηνή» και διευθυντής στο «Τρίτο πρόγραμμα». Ο Χατζιδάκις είχε ένα όραμα για την μουσική ζωή στην Ελλάδα και έμεινε στο ραδιόφωνο επτά χρόνια. Πήγε σε μια εποχή που τα χνάρια της χούντας ήταν ακόμη φανερά στην τότε ΕΡΤ και κατόρθωσε με το ύφος και τον λόγο του, να τα αλλάξει όλα. Το κρατικό ραδιόφωνο άρχισε να ανοίγει τις πόρτες στους άξιους και αναπτύσσεται μια καινούργια ραδιοφωνική έκφραση. Η ελληνική και παγκόσμια δημιουργία, προβάλλεται με ένα ιδιαίτερο τρόπο που κάνει τον ακροατή να φαντάζεται και να ονειρεύεται. Το τρίτο πρόγραμμα αν και κρατικό ήταν το πρώτο ελεύθερο ραδιόφωνο στην Ελλάδα. Μια εκπομπή που άφησε εποχή στο ραδιόφωνο και στην κοινωνία ήταν η παιδική εκπομπή «Εδώ λιλιπουπολη».

Ο Μάνος Χατζιδάκις με τη Μελίνα Μερκούρη

Το 1978 ο δήμαρχος των Ανωγείων Γιώργος Κλάδιος ήρθε στην Αθήνα με δική του πρωτοβουλία και έκανε πρόταση στον Χατζιδάκι να διοργανώσει τους μουσικούς αγώνες στα ανώγεια. Με την συμπαράσταση των Aνωγειανών, ο Μάνος Χατζιδάκις κατάφερε να καταστήσει τα Ανώγεια σ’ ένα ζωντανό μουσικό πολιτιστικό εργαστήρι.

Το 1980 εγκαινίασε τον «Μουσικό Αύγουστο» στο Ηράκλειο. Ήταν ένα καλλιτεχνικό Φεστιβάλ , με κύριο στόχο την παρουσίαση νέων ρευμάτων, τόσο στη μουσική όσο και στο χορό και τον κινηματογράφο. Οργάνωσε επίσης τους Αγώνες ελληνικού τραγουδιού στην Κέρκυρα, το 1981 και 1982. Ήταν ένας μουσικός διαγωνισμός που είχε σκοπό την παρουσίαση νέων Ελλήνων καλλιτεχνών. Την κριτική επιτροπή αποτελούσαν οι: Δήμαρχος Κέρκυρας, Ελένη Βλάχου, Νίκη Γουλανδρή, Νίκος Γκάτσος, Γιώργος Κουρουπός, Σπύρος Σακκάς κ.α. Στο διαγωνισμό, μεταξύ άλλων συμμετείχαν το 1982 και οι Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας, με το τραγούδι «Μια βραδιά στο λούκι», με το οποίο βραβεύθηκαν και έγιναν γνωστοί.

Το 1985 είναι διευθυντής στο περιοδικό «Τέταρτο» το οποίο καταγράφει τα καλλιτεχνικά και κοινωνικά δρώμενα μέσα από τις πολιτικές τους διαστάσεις. Το Τέταρτο, ίσως περισσότερο απ’ όλα, ήταν ένα βαθιά πολιτικό περιοδικό. Η έννοια της πολιτικής, ακόμη και το 1985 που κυκλοφόρησε το πρώτο τεύχος, σχετιζόταν με τα μικροπολιτικά σκάνδαλα, με τις επιφανειακές και εν πολλοίς ανούσιες κομματικές διαφορές και με το φανατισμό και τη στενότητα των ιδεών που διακρίνει τους ψηφοφόρους των κομμάτων. «Το Τέταρτο υπήρξε κατ’ ουσίαν τότε ένα πολιτικό περιοδικό γιατί εγώ βαθιά μέσα μου είμαι πολιτικοποιημένος» έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις.

Το 1985 ίδρυσε την δισκογραφική εταιρεία «Σείριος» για να φιλοξενεί ποιοτικές προτάσεις της ελληνικής μουσικής.

Μάνος Χατζιδάκις 

Το 1987 παρουσιάζει τέσσερα προγράμματα στο «Μουσικό κέντρο Αθηνών» στην πλάκα. Συμμετείχαν οι: Έλλη Πασπαλά, Γιώργος Νταλάρας, Αλίκη Καγιαλόγλου, Νίκος Παπάζογλου. κ.α.

Το 1989 ο Χατζιδάκις ίδρυσε την «Ορχήστρα των χρωμάτων». Στους τέσσερις κύκλους συναυλιών που οργανώθηκαν από τον Νοέμβριο του 1989 έως τον Ιούνιο του 1993, ο Μάνος Χατζιδάκις περιέλαβε, εκτός από κλασικά έργα και, πολλά άγνωστα, συνθετών του 20ού αιώνα: Copland, Menotti, Poulenc, Milhaud, Ohana, Hindemith, Nielsen, Ives, Britten, Thomson, Szymanowski, Kurt Weill, Piazzolla, Rota, κ.ά. Έντονη παρουσία είχε και η ελληνική μουσική (Πετρίδης, Βάρβογλης, Παλλάντιος, Ξενάκης, Σισιλιάνος, Μαμαγκάκης, Αντωνίου, Κουρουπός), χωρίς να λείψουν και οι νεώτεροι δημιουργοί (Ανισέγκος, Κριτσωτάκης). Ειδικά αφιερώματα έγιναν στον Μανώλη Καλομοίρη, τον Νίκο Σκαλκώτα, τον Γιάννη Χρήστου και τον Μίκη Θεοδωράκη. Το 1993 ο Χατζιδάκις, στην ερώτηση δημοσιογράφου στην κρατική τηλεόραση, για το αν θα ηχογραφήσει κάποιο νέο του έργο απάντησε: Να ξέρει ο κόσμος πως αν υπάρξει κάποια αξιόλογη δουλειά θα την κυκλοφορήσω. Αυτή η δήλωση του Χατζιδάκι ήταν βέβαια μια υπεκφυγή στην ερώτηση του δημοσιογράφου, αφού ο ίδιος απέφευγε την δισκογράφηση μεγάλου μέρους του έργου του. Ελάχιστα έργα του από το θέατρο, κινηματογράφο, μπαλέτο, κ.α. έχουν δισκογραφηθεί, ενώ πολλά έχουν μείνει στο αρχείο του και περιμένουν την έκδοσή τους.

1996

Πεθαίνει η Έλα Φιτζέραλντ (Ella Fitzgerald), Αμερικανίδα τραγουδίστρια της τζαζ. Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας της, που διήρκεσε περίπου έξι δεκαετίες, απέκτησε παγκόσμια φήμη και καταξιώθηκε διεθνώς, ξεχωρίζοντας χάρη στις ιδιαίτερες φωνητικές ικανότητές της. Κέρδισε 14 βραβεία Γκράμι και γνώρισε πολυάριθμες τιμητικές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν οι απονομές του Εθνικού Μεταλλίου Τέχνης (1987) και του Προεδρικού Μεταλλίου της Ελευθερίας (Δεκέμβριος 1992). Με τον Λούις Άρμστρονγκ υπήρξαν οι καλύτεροι εκπρόσωποι του «σκατ», της φωνητικής τεχνικής, με την οποία ο τραγουδιστής με τη φωνή του μιμείται τα όργανα, όπως η τρομπέτα. Μερικά από τα πιο γνωστά τραγούδια της είναι: «Dream A Little Dream of Me», «Night and Day», « Summertime», « Mack The Knife», « Lady is the Tramp», « Easy Living» κ.α.

2001

Πεθαίνει η Μαρία Φωκά, Ελληνίδα ηθοποιός. 

Μαρία Φωκά

Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης «Κάρολος Κουν» και αποτέλεσε μέχρι το 1948 βασικό στέλεχος του θιάσου του. Πρωτοεμφανίστηκε το 1944 (περίοδος των Δεκεμβριανών) στο ρόλο της Ασημίνας στη «Στέλλα Βιολάντη» του Γρ. Ξενόπουλου, όπου γνωρίστηκε και με τον μετέπειτα σύζυγό της Λυκούργο Καλλέργη, με τον οποίο απέκτησε την κόρη και με τον οποίο χώρισε αργότερα. Την περίοδο αυτή, μέλος του ΚΚΕ και της Εθνικής Αντίστασης, συμμετέχει στους αγώνες. Το 1952, είναι συγκατηγοκατηγορούμενη – με το όνομα Μαρία Καλλέργη, στη δίκη Ν. Μπελογιάννη και το Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών την καταδικάζει αρχικά σε ισόβια κάθειρξη και η ποινή της μειώνεται σε 10 χρόνια κάθειρξη και «αποστέρησις των πολιτικών δικαιωμάτων επί 10ετίαν».

Η Μαρία Φωκά στη δίκη μαζί με τον Νίκο Μπελογιάννη

Επανήλθε στη σκηνή τη σεζόν 1958-’59, σε περιοδεία του Λάμπρου Κωνσταντάρα. Από το 1961 έως το 1963 συνεργάστηκε με την Ελλη Λαμπέτη («Το θαύμα της Ανι Σάλιβαν», «Η μικρή μας πόλη» κ.ά.), το 1964 με την Αλίκη Βουγιουκλάκη και στη συνέχεια με την «Ελληνική Λαϊκή Σκηνή» (γριά από τη Μεσίνα στον «Ασυλλόγιστο» του Μολιέρου και Αμάντα στο «Γυάλινο Κόσμο» του Τένεσι Ουίλιαμς). Το 1966 παίζει στο θίασο της Τζένης Καρέζη. Η συνεργασία τους άρχισε με τη «Βίβα Ασπασία» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, με τη Φωκά στο ρόλο της θείας Μαρίας.

Το καλοκαίρι του 1980 προσελήφθη στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος του 1984. Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1949, στον «Κόκκινο Βράχο» του Γρ. Γρηγορίου. Ακολούθησαν οι ταινίες: «Ταξίδι με τον έρωτα», «Οικογένεια Παπαδοπούλου», «Ενας ιππότης για τη Βασούλα», «Ο αήττητος», «Αγάπη μου παλιόγρια», «Δικτάτωρ καλεί Θανάση», κ.ά. Παράλληλα και μέχρι πριν από λίγα χρόνια έπαιξε αξιόλογους ρόλους και σε τηλεοπτικές σειρές: «Η γειτονιά μας», «Μεθοριακός σταθμός», «Η τελευταία νύχτα της γης», «Ο πύργος των Μοσκόφ», «Και οι τέσσερις ήταν υπέροχες», με τελευταία την «Ντόλτσε Βίτα», ενώ είχε εμφανιστεί και στους «Δέκα μικρούς Μήτσους».

Επίσης, η Μαρία Φωκά ανέπτυξε έντονη συνδικαλιστική δραστηριότητα. Το 1975 υπήρξε αντιπρόεδρος και το 1977 πρόεδρος του ΣΕΗ, σε μια δύσκολη εποχή εργασιακών διεκδικήσεων του κλάδου. Ακόμη διατέλεσε και μέλος της Καλλιτεχνικής Επιτροπής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας.

2007

Πεθαίνει η ηθοποιός Δώρα Σιτζάνη. 

Δώρα Σιτζάνη

Έγινε γνωστή κυρίως από τον κινηματογράφο, από το θέατρο αλλά και από στίχους τραγουδιών του Μάνου Λοΐζου (λ.χ. «Κι αν είμαι ροκ», «Έλα να με βρεις», «Σε ψάχνω», κ.ά). Εμφανίστηκε στο θέατρο και στον κινηματογράφο στα μέσα, περίπου, της δεκαετίας του 1960. Μεταξύ των ταινιών όπου έπαιξε πρωταγωνιστικούς και δευτεραγωνιστικούς ρόλους ήταν οι: «Για την τιμή του έρωτα», «Μαριώ, η καταραμένη βοσκοπούλα», «Κοντά σου γνώρισα την αγάπη», «Επίσημη αγαπημένη», «Ληστεία στην Αθήνα», «Αδέλφια μου, αλήτες πουλιά», «Ανήλικες αμαρτωλές», κ.ά. Το 1971, στα γυρίσματα της ταινίας «Διακοπές στην Κύπρο» γνώρισε τον Μάνο Λοΐζο. Παντρεύτηκαν το 1978, αλλά χώρισαν μετά από λίγα χρόνια.

Πηγή: alt.gr, el.wikipedia.org