Σαν Σήμερα 8 Μαΐου

1821

Η μάχη της Γραβιάς. Ομάδα Ελλήνων αγωνιστών, με επικεφαλής τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, στη Γραβιά του Παρνασσού, ανακόπτει την πορεία 8.000 Τούρκων στρατιωτών προς την Άμφισσα.

1831

Καταστέλλεται στρατιωτικό κίνημα δυνάμεων που εναντιώνονταν στον Ιωάννη Καποδίστρια και στο οποίο πρωταγωνίστησαν οι πρόκριτοι-εφοπλιστές της Ύδρας, ο Α. Μαυροκορδάτος, ο οπλαρχηγός Τσάμης Καρατάσος, κ.α.

1838

Δημοσιεύεται στην Αγγλία η «Χάρτα του Λαού». Το κίνημα των «Χαρτιστών», όπως καταγράφηκε στην Ιστορία, ήταν ένα μαζικό πολιτικό κίνημα των εργατών και ορισμένων μικροαστικών στρωμάτων με βασικό πρόγραμμα (τη «Χάρτα του λαού»), που ζητούσε πλήρη πολιτικά δικαιώματα για την εργατική τάξη στα πλαίσια του καπιταλισμού. Με ορισμένους από τους αριστερούς «Χαρτιστές», όπως ο Χάρνεϊ ή τα μέλη της «Ένωσης των Δικαίων» που κατοικούσαν στο Λονδίνο, είχαν έρθει σε επαφή οι Μαρξ και Ένγκελς, το καλοκαίρι του 1845, με σκοπό τη συγκρότηση μιας Κομμουνιστικής Επιτροπής Αλληλογραφίας για τη στενότερη προσέγγιση διαφόρων ομάδων κομμουνιστών και συμπαθούντων στην Ευρώπη και την Αμερική.

Ο Χάρνεϊ καθώς και οι ηγέτες των «Δικαίων» εξέφρασαν την προθυμία τους να χρησιμεύσουν σαν εκπρόσωποι στο Λονδίνο της Επιτροπής Αλληλογραφίας, παρά τις διαφορές που υπήρχαν ακόμη με τις θέσεις και τις ιδέες των Μαρξ και Ενγκελς.

Την ίδια περίοδο οι Μαρξ και Ενγκελς συνεχίζουν με ένταση να προπαγανδίζουν τον επιστημονικό κομμουνισμό, αντιλαμβανόμενοι ότι χωρίς το ξεκαθάρισμα μέσα στο εργατικό και σοσιαλιστικό κίνημα της θεωρίας, ήταν αδύνατο να προχωρήσουν στην οργάνωση της δράσης του προλεταριάτου για τους δικούς του σκοπούς, αλλά και στην οργάνωση επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης, Κομμουνιστικού Κόμματος.

1897

Λήγει με ταπεινωτική ήττα των Ελλήνων ο πόλεμος με την Τουρκία. Το σχετικό πρωτόκολλο κατάπαυσης του πυρός υπογράφεται στο χωριό Ταράτσα της Λαμίας. (Ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897)

1886

Το φαρμακείο Τζάκομπς πουλά το πρώτο μπουκάλι Coca Cola ως σιρόπι για φαρμακευτικούς λόγους. Στην πρώτη του αυτή εμφάνιση, το μετέπειτα διάσημο αναψυκτικό περιέχει και ποσότητα κοκαΐνης.

1902

Εκρήγνυται το ηφαίστειο Πελέ στη νήσο Μαρτινίκα. Η πρωτεύουσα, Σεντ Πιέρ, καταστρέφεται ολοκληρωτικά και 30.000 άνθρωποι σκοτώνονται.

1914

Ιδρύεται η κινηματογραφική εταιρία Paramount Pictures.

1919

Συγκροτείται στις ΗΠΑ η αντιδραστική οργάνωση «Αμερικανική Λεγεώνα», αποτελούμενη κυρίως από βετεράνους του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της η «Αμερικανική Λεγεώνα» ξεκίνησε μεγάλη εκστρατεία κατά «της απειλής του κομμουνισμού» κάτω από τις διαταγές του Δοικητή της, του Φρανκ Ν. Μπελγκράνο του νεότερου, Προέδρου και Αντιπροέδρου μιας σειράς μονοπωλιακών ομίλων των ΗΠΑ.

Λίγους μήνες πριν την έναρξη της εκστρατείας ενάντια στον κομμουνισμό, ορισμένα πλούσια μέλη της λεγεώνας επισκέφθηκαν το στρατηγό Σμέντλεϊ Μπάτλερ, σύμφωνα με κατάθεση του ίδιου προς την επιτροπή του Κογκρέσου, και του πρότειναν να τον εκλέξουν εθνικό διοικητή της λεγεώνας αν δεχόταν να ηγηθεί πορείας προς την Ουάσιγκτον με σκοπό την εκδίωξη του Ρούζβελτ από την εξουσία και την εγκαθίδρυση δικτατορίας.

1923

Η Μ. Βρετανία διατυπώνει τελεσιγραφικές αξιώσεις στη σοβιετική κυβέρνηση («Τελεσίγραφο Κόρζον»). Μεταξύ άλλων, η Μ. Βρετανία απαιτούσε από την Σοβιετική Ένωση να ανακαλέσει τους διπλωματικούς αντιπροσώπους της από το Αφγανιστάν και το Ιράν (τους οποίους κατηγορούσε πως δρούσαν κατά των βρετανικών συμφερόντων), να πληρώσει αποζημιώσεις για τις διώξεις κατά Βρετανών κατασκόπων (!) στην ΕΣΣΔ, κ.α., ενώ δήλωνε πως δεν αναγνώριζε τα χωρικά της ύδατα. Οι επόμενες κινήσεις της Μ. Βρετανίας έφεραν τις δύο χώρες στα πρόθυρα πολέμου.

Ο σοβιετικός λαός αντέδρασε, στηρίζοντας τις επιλογές της κυβέρνησής του, με αντιιμπεριαλιστικές διαδηλώσεις. Αλλά και στην ίδια τη Μ. Βρετανία ξεκίνησε καμπάνια υποστήριξης της ΕΣΣΔ. Στις 13 Μάη του 1923 πραγματοποιήθηκε ογκώδες συλλαλητήριο στο Λονδίνο, με αίτημα να ανακληθεί το τελεσίγραφο. Η καμπάνια εξαπλώθηκε σε όλη την χώρα με διαδηλώσεις, επιστολές διαμαρτυρίας σε εφημερίδες, κ.α. Ακόμα και στο Βερολίνο συγκεντρώθηκαν 150.000 εργάτες και κάλεσαν το γερμανικό λαό να υποστηρίξει τη χώρα των Σοβιέτ.

Στο τέλος η Μ. Βρετανία αναγκάστηκε να υποχωρήσει και δέχτηκε να συζητήσουν την επίτευξη συμφωνίας.

1921

Ιδρύεται το Κομμουνιστικό Κόμμα Ρουμανίας. Προτού ακόμη ολοκληρώσει τις εργασίες του, η χωροφυλακή κύκλωσε την αίθουσα και συνέλαβε όλους τους αντιπροσώπους που ψήφισαν την προσχώρηση στην Κομμουνιστική Διεθνή. Πολλοί από τους συλληφθέντες θα καταδικαστούν στη συνέχεια σε φυλάκιση και καταναγκαστική εργασία.

1921

Η Σουηδία καταργεί τη θανατική ποινή.

1936

Ο «Μάης του ’36» στη Θεσσαλονίκη. Σε διαδήλωση καπνεργατών σκοτώνονται 12 και τραυματίζονται 282 διαδηλωτές εργάτες.

Ο ματωμένος Μάης του ’36: Μνήμη και διδάγματα

Βλ. σχετικό αναλυτικό ιστορικό αφιέρωμα στο ΑΛΤ.gr

“Μέρα μαγιού μου μίσεψες, μέρα μαγιού σε χάνω,

άνοιξη γιέ π’ αγάπαγες κι’ ανέβαινες επάνω”.

 Γιάννης Ρίτσος, Επιτάφιος

Μάης 1936.

Ημερομηνία-σταθμός για την ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος. Η χώρα βιώνει πρωτοφανείς στιγμές αγωνιστικής έξαρσης. Απεργιακές κινητοποιήσεις, οι οποίες έχουν ξεκινήσει από τον Απρίλη, παίρνουν σταδιακά τα χαρακτηριστικά μιας λαϊκής εξέγερσης η οποία έρχεται αντιμέτωπη με τη βαρβαρότητα του φασιστικού Μεταξικού καθεστώτος.

Το επίκεντρο των λαϊκών διαδηλώσεων είναι η Θεσσαλονίκη όπου, από το Μάρτη, ξεσπούν απεργίες σε διάφορους κλάδους εξαιτίας των άθλιων όρων και συνθηκών εργασίας. Στις 29 Απρίλη οι καπνεργάτες κυρήσσουν απεργία διαρκείας προβάλλοντας, μεταξύ άλλων, αιτήματα για καλύτερα μεροκάματα, βελτίωση των παροχών του Ταμείου ασφαλίσεως καπνεργατών κ.α. Οι κινητοποιήσεις τους προκαλούν κύμα αλληλεγγύης και εργατικού ξεσηκωμού. Μέχρι την πρωτομαγιά του 1936 οι απεργίες επεκτείνονται και σε άλλες πόλεις, απ’ τις Σέρρες και το Βόλο μέχρι την Καρδίτσα και την Αθήνα. Στις 7 του Μάη η απεργία έχει πλέον λάβει πανελλαδικό χαρακτήρα με την συμμετοχή δεκάδων χιλιάδων εργατών. Το Μεταξικό κράτος βίας και τρομοκρατίας έχει πλέον ένα και μόνο στόχο: τη με κάθε τρόπο διάλυση των απεργών.

Στις 8 Μάη έφιπποι χωροφύλακες επιτίθενται σε απεργιακή συγκέντρωση και αρχίζουν να πυροβολούν ενάντια στο πλήθος. Την επόμενη- σημαδιακή- μέρα, η ΓΣΕΕ κηρύσσει 24ωρη απεργία. Η κυβέρνηση επιστρατεύει πλήθος κλάδους (σιδηροδρομικούς, τροχιοδρομικούς, ηλεκτρολόγους κα) αλλά χωρίς αποτέλεσμα: οι απεργοί αγνοούν την επιστράτευση και τις τρομοκρατικές απειλές του Μεταξά και πραγματοποιούν μαζικότατη, πρωτοφανή για τα τότε δεδομένα, απεργιακή συγκέντρωση με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη. Την ώρα που η απεργία παίρνει το χαρακτήρα λαϊκής εξέγερσης ενάντια στο φασιστικό καθεστώς, ο Μεταξάς μετατρέπει την πόλη σε στρατοκρατούμενη περιοχή με ακροβολισμένους χωροφύλακες και στρατιώτες σε κάθε γωνιά και κτίριο.

Η σύγκρουση δεν θ’ αργήσει να έρθει. Η πανεργατική συγκέντρωση της 9ης Μάη δέχεται δολοφονική επίθεση. Πρώτος νεκρός ο εργάτης Τάσος Τούσης, στη διασταύρωση των δρόμων Συγγρού και Πτολεμαίων, μπροστά στο ξενοδοχείο «Μητρόπολις». Οι σύντροφοι του τοποθετούν το άψυχο σώμα του σε μια πόρτα που έχουν ξηλώσει από διπλανό γιαπί. Σε εκείνο το σημείο τον βρίσκει η μητέρα του – η συγκλονιστική φωτογραφία του θρήνου της δημοσιεύεται την επόμενη μέρα στο «Ριζοσπάστη». Η τραγική αυτή εικόνα θα αποτυπωθεί στο μυαλό του νεαρού τότε Γιάννη Ρίτσου και θα του εμπνεύσει το αθάνατο ποίημα, πνευματικό «κειμήλιο» ενός ολόκληρου λαού, τον «Επιτάφιο».

Οι δολοφονικές επιθέσεις της χωροφυλακής και του στρατού δε μπορούν να εμποδίσουν τη διαδήλωση, ενώ πλήθος λαού – ακόμη και στρατιώτες που αρνούνται να πυροβολήσουν – ενώνεται με τους απεργούς. Το σύνθημα «κάτω ο φασισμός» δονεί την πόλη. Η εργατική τάξη θρηνεί 9 νεκρούς (άλλες πληροφορίες κάνουν λόγο για 12) ενώ οι τραυματίες ανέρχονται σε εκατοντάδες.

Την επόμενη μέρα, η κηδεία των νεκρών εργατών μετατρέπεται σε άλλη μια λαϊκή διαδήλωση – ένα τεράστιο πλήθος 200.000 ανθρώπων τιμούν τα θύματα του αιματοβαμμένου μεταξικού καθεστώτος. Τις επόμενες ώρες ακολουθεί όργιο διωγμών και συλλήψεων, ενώ στρατιωτικές δυνάμεις καταπλέουν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης με σκοπό την «επιβολή της τάξης». Στις 13 Μάη άλλη μια πανελλαδική πανεργατική απεργία λαμβάνει χώρα και χιλιάδες λαού καταγγέλουν τις δολοφονικές επιθέσεις των δυνάμεων ασφαλείας. Η κυβέρνηση Μεταξά, κάτω από τη λαϊκή πίεση και τις καταγγελίες συνδικαλιστικών οργανώσεων και κομμάτων της αντιπολίτευσης, μοιράζει ψευδαισθήσεις πως τα αιτήματα των εργατών θα ικανοποιηθούν. Μόνο που ο Μεταξάς, η ελληνική αστική τάξη (των Μποδοσάκηδων, των Χατζηκυριάκων, των Κανελλόπουλων και των λοιπών πλουτοκρατών της εποχής), το Παλάτι και οι ιμπεριαλιστές σύμμαχοι τους είχαν άλλα πράγματα στο μυαλό τους…

Στις 4 Αυγούστου η κρατική εξουσία του φασίστα πρωθυπουργού απεκδύεται του κοινοβουλευτικού της μανδύα και καταλύει τη «δημοκρατία», κηρύσσοντας δικτατορία. Ακολουθεί όργιο διώξεων και φυλακίσεων κομμουνιστών (μεταξύ αυτών και ο ΓΓ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης) και δημοκρατικών αγωνιστών που αργότερα θα παραδοθούν απ’ το Μεταξικό καθεστώς στους γερμανούς κατακτητές.

Από τον αστικό κοινοβουλευτισμό στην… 4η Αυγούστου

«Ο Μεταξάς είναι ο πιο ραφιναρισμένος φασίστας

με καθαρά χιτλερικό, φασιστικό πρόγραμμα».

«Ριζοσπάστης», 6 Μάρτη 1936

Ο Μάης του 1936, αυτή η λαμπρή σελίδα της ιστορίας του ελληνικού εργατικού κινήματος που πνίγηκε στο αίμα, θα μπορούσε, πιθανότατα, να αποτελέσει την αρχή του τέλους της διακυβέρνησης της χώρας από τον Ι. Μεταξά εφόσον τα αστικά κόμματα της εποχής ανταποκρίνονταν στο κάλεσμα της ΚΕ του ΚΚΕ η οποία σε απόφαση της τόνιζε: «Ο δολοφόνος Μεταξάς, εκπρόσωπος των πιο τρομοκρατικών, πλουτοκρατικών κύκλων, του βασιλιά και της φασιστικής στρατοκρατίας, επιταχύνει τις προσπάθειές του για να εγκαθιδρύσει στην Ελλάδα μοναρχοφασιστική δικτατορία» («Το ΚΚΕ- Επίσημα κείμενα», Σύγχρονη Εποχή, τόμος 4ος, σελ. 373).

Το ΚΚΕ είχε πολλαπλώς τονίσει τον κίνδυνο εγκαθίδρυσης μοναρχοφασιστικού δικτατορικού καθεστώτος. Στις 28 Μάρτη 1936, λίγες βδομάδες μετά τη δολοφονία από την αστυνομία του φοιτητή ιατρικής Α.Σωτηριάδη, σε μανιφέστο του το ΚΚΕ σημείωνε: «Εργαζόμενοι! Μπρος στα μάτια σας, κάτω από τη σκέπη της μοναρχίας, εξυφαίνεται η πιο αντιλαϊκή, η πιο άτιμη, η πιο εγκληματική συνωμοσία. Αρχηγός της συνωμοσίας αυτής είναι ο Μεταξάς. Συνεργάτες του και συνένοχοι του είναι όλα τα πλουτοκρατικά κόμματα, από τα αντιβενιζελικά που πλειοδοτούν στα αντιλαϊκά μέτρα και σχέδια της κυβέρνησης, ίσαμε τα βενιζελικά, που στηρίζουν την κυβέρνηση και την αντιλαϊκή πολιτική της». (Μάκη Μαϊλη, «Από την 4η Αυγούστου ως τις μέρες μας», Σύγχρονη Εποχή, σελ. 14). Την ίδια στιγμή, παρά τα δημοσιεύματα του Τύπου για τον κίνδυνο δικτατορικής λύσης, ο κεντρώος ηγέτης του κόμματος των φιλελευθέρων Θεμιστοκλής Σοφούλης δήλωνε: «Ο κ. Πρωθυπουργός δεν σκέπτεται τοιούτον τι. Περί αυτού είμαι πεπεισμένος και ο κόσμος πρέπει να ησυχάση και να μη δίδη πίστιν εις τοιαύτας σκοπίμους διαδόσεις».

Οι αστικές πολιτικές δυνάμεις γύρισαν την πλάτη στο ΚΚΕ και ο Μεταξάς – που αναρριχήθηκε στην εξουσία με την στήριξη τους – απεκδύθηκε πλήρως το κοινοβουλευτικό του προσωπείο, φανερώνοντας το πραγματικό του πρόσωπο. Ποιό πρόσωπο; Αυτό του – σύμφωνα με τον Μπρεχτ – «πιο ωμού, πιο καταπιεστικού, πιο θρασύ, πιο δόλιου καπιταλισμού», του Φασισμού. Το καθεστώς Μεταξά, αυτό που σήμερα υμνεί η εγκληματική, ναζιστική Χρυσή Αυγή, γεννήθηκε απ’ τη μήτρα της αστικής εξουσίας, του εκμεταλλευτικού συστήματος, της δικτατορίας του Κεφαλαίου. Ο ίδιος ο Μεταξάς δεν έκρυβε το χαρακτήρα της 4ης Αυγούστου (οι επισημάνσεις δικές μας): «Εστηρίξαμεν το αστικόν καθεστώς της Ελλάδος και του εδώσαμεν να εννοήσει ότι το πρώτον καθήκον ενός τιμίου και πραγματικού πατριωτικού αστικού κόσμου, είναι, το να είναι αλληλέγγυος με τους δύο κλάδους, τον κόσμον τον εργατικόν και τον κόσμον τον αγροτικόν και εζητήσαμεν από τους αστούς, από τους βιομήχανους… θυσίας τας οποίας ο αστικός κόσμος μας τας έδωσε προθύμως» (Σπ. Λιναρδάτου, «4η Αυγούστου», «Π.Λ.Ε.», 1967).

Ποιό είναι, λοιπόν, το συμπέρασμα; Πως η εργατική τάξη, ο εργαζόμενος λαός, τα λαϊκά στρώματα, οφείλουν να στηριχθούν μονάχα στις δικές τους δυνάμεις. Γνωρίζοντας πως στην κορύφωση της ταξικής πάλης, η αστική εξουσία, η εξουσία του Κεφαλαίου, θα κάνει τα πάντα προκειμένου να διασφαλίσει τα συμφέροντα της. Στηρίζοντας ακόμη και «Μεταξάδες» όπως έκανε κατά το παρελθόν. Ο Μάης του ’36 και όσα ακολούθησαν αποτελούν παρακαταθήκη για το ελληνικό εργατικό κίνημα και πολύτιμη πηγή διδαγμάτων για τις νέες γενιές.

1975

Ο ρατσιστής κυβερνήτης της Αλαμπάμα Τζορτζ Ουάλας δηλώνει ότι οι ΗΠΑ θα έπρεπε να είχαν συμμαχήσει με τη Γερμανία κατά της Σοβιετικής Ένωσης στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για να εμποδίσουν την «επέλαση του κομμουνισμού».

1989

Αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του πρώην υπουργού, Γιώργου Πέτσου, από τη «17 Νοέμβρη», με έκρηξη σε παγιδευμένο αυτοκίνητο κοντά στο σπίτι του στη Φιλοθέη.

1991

Η «17 Νοέμβρη» χτυπά με δύο ρουκέτες, που είχαν κλαπεί από το στρατόπεδο Συκουρίου της Λάρισας τα κεντρικά γραφεία της εταιρίας “Siemens”, στο Μαρούσι.

1996

Στη Νότια Αφρική, με συντριπτική πλειοψηφία εγκρίνεται το νέο Σύνταγμα της χώρας, που κατοχυρώνει επισήμως πλέον την κατάργηση των φυλετικών διακρίσεων.

Γεννήσεις

1828

Γεννήθηκε ο Ερρίκος Ντυνάν (Jean-Henri Dunant, πέθανε 30-Οκτ-1910), Ελβετός επιχειρηματίας και ανθρωπιστής, ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού, ο οποίος βραβεύτηκε με Νόμπελ Ειρήνης το 1901 (μαζί με τον Φρεντερίκ Πασσύ).

Προερχόταν από οικογένεια καλβινιστών, η οποία ασχολούνταν με φιλανθρωπίες.

Μετά από μη ολοκληρωμένες σπουδές στο γυμνάσιο, μαθήτευσε σε μία ελβετική τράπεζα.

Το 1853, ταξίδεψε στην Αλγερία για να αναλάβει την ελβετική αποικία του Σετίφ.

Άρχισε εκεί την κατασκευή ενός αλευρόμυλου, αλλά δεν κατάφερε να του παραχωρηθεί η γη που ήταν ουσιαστική για την επιχείρηση.

Αφού ταξίδεψε στην Τυνησία επέστρεψε στη Γενεύη, και ήταν παρών στο τέλος της μάχης του Σολφερίνο, στη Λομβαρδία.

Χωρίς να είναι γιατρός, παρακολούθησε τη νοσηλεία των τραυματιών του Ιταλοαυστριακού πολέμου (1859) και επιστρέφοντας στη Γενεύη, έγραψε το «μία ανάμνηση από το Σολφερίνο», που τελικά οδήγησε στην ίδρυση της Διεθνούς Επιτροπής για Βοήθεια στους τραυματίες, τη μελλοντική Διεθνή Επιτροπή Ερυθρού Σταυρού

Τόση ήταν η εντύπωση που προκλήθηκε από το βιβλίο ώστε το 1863 να συγκληθεί διεθνής διάσκεψη στη Γενεύη για τη σύναψη διεθνούς σύμβασης για την περίθαλψη τραυματιών.

Ένα χρόνο μετά ιδρύθηκε ο Ερυθρός Σταυρός.

Ο Ντυνάν ήταν μέλος και εργάστηκε ως γραμματέας. Ήταν τώρα διάσημος, και γινόταν δεκτός από αρχηγούς κρατών, βασιλείς και πρίγκιπες των Ευρωπαϊκών αυλών.

Οι οικονομικές του υποθέσεις όμως παρέπαιαν και κήρυξε πτώχευση το 1867. Εντελώς κατεστραμμένος, είχε χρέη περίπου ενός εκατομμυρίου ελβετικών φράγκων της εποχής εκείνης.

Ως αποτέλεσμα του σκανδάλου που προκάλεσε στη Γενεύη η πτώχευσή του, παραιτήθηκε από τη θέση του και το 1867 η Επιτροπή αποφάσισε να κάνει δεκτή όχι μόνο την παραίτησή του από γραμματέα, αλλά και ως μέλος.

Ο Ντυνάν έφυγε για το Παρίσι, όπου κατέληξε να κοιμάται στα παγκάκια. Την ίδια εποχή, ωστόσο, η αυτοκράτειρα Ευγενία τον κάλεσε στο Παλάτι του Κεραμεικού προκειμένου να τον συμβουλευτεί για την επέκταση της Συμφωνίας της Γενεύης στις θαλάσσιες μάχες.

Ο Ντυνάν έγινε τιμητικό μέλος του Ερυθρού Σταυρού της Αυστρίας, Ολλανδίας, Σουηδίας, Πρωσίας και Ισπανίας.

Κατά τη διάρκεια του Γαλλο-Πρωσικού πολέμου επισκέφθηκε και ανακούφισε τους τραυματίες που είχαν μεταφερθεί στο Παρίσι, και εισήγαγε τη χρήση περιβραχιονίου προκειμένου να αναγνωρίζονται οι νεκροί.

Όταν αποκαταστάθηκε η ειρήνη, ο Ντυνάν ταξίδεψε στο Λονδίνο, όπου επεδίωξε να οργανώσει μία διεθνή διάσκεψη για το πρόβλημα των αιχμαλώτων πολέμου, αλλά η Αγγλία ήταν ενάντια στο σχέδιο.

Μία διεθνής διάσκεψη για την «ολοκληρωτική και τελική κατάργηση της διακίνησης των Μαύρων και του εμπορίου σκλάβων» ξεκίνησε στο Λονδίνο το 1875, κατόπιν πρωτοβουλίας του Ντυνάν.

Ακολούθησαν χρόνια περιπλάνησης και υπέρτατης φτώχειας – ταξίδεψε με τα πόδια στην Αλσατία, Γερμανία, και Ιταλία ζώντας με φιλανθρωπίες και φιλοξενούμενος από μερικούς φίλους.

Τέλος, το 1887, κατέληξε στο ελβετικό χωριό Χέυντεν, στη λίμνη Κωνστάνς, όπου και αρρώστησε.

Βρήκε καταφύγιο στο τοπικό άσυλο, και εκεί τον ανακάλυψε το 1895 ένας δημοσιογράφος, ο οποίος έγραψε ένα άρθρο για αυτόν, το οποίο μέσα σε λίγες μέρες ξανατυπώθηκε στον τύπο σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Μηνύματα συμπάθειας έφτασαν από όλο τον κόσμο – σε μία βραδιά ήταν πάλι διάσημος και τιμημένος.

Το 1901, έλαβε το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.

Σήμερα πλείστα νοσοκομεία, Θεραπευτήρια και ινστιτούτα ανά το κόσμο, καθώς και δρόμοι πλησίον αυτών, φέρουν το όνομά του.

1884

Γεννήθηκε ο Χάρι Τρούμαν, 33ος πρόεδρος των ΗΠΑ.

1906

Γεννήθηκε ο ιταλός σκηνοθέτης, του ιταλικού νεορεαλιστικού κινηματογράφου Roberto Gastone Zeffiro Rossellini (Ρομπέρτο Ροσελίνι – πέθανε 3 Ιουνίου 1977).

Η ταινία του Roma Città aperta (Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη, 1945) είναι μία από τις γνωστότερες και σημαντικότερες ταινίες που προσέφερε στο κίνημα.

Γεννήθηκε στη Ρώμη από μητέρα γαλλικής καταγωγής, που ανήκε στους μετανάστες που έφτασαν στην Ιταλία κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων πολέμων

Ο πατέρας του κατασκεύασε το πρώτο κινηματογράφο στη Ρώμη, χορηγώντας στον γιο του εντελώς δωρεάν, μία κάρτα απεριόριστης διαρκείας

Όταν πέθανε ο πατέρας του, εργάστηκε ως ηχολήπτης για ταινίες και για κάποιο χρονικό διάστημα, εργάστηκε όλες τις θέσεις που σχετίζονται με την δημιουργία μιας ταινίας, κερδίζοντας εμπειρία σε κάθε τομέα.

Το 1936 (30 ετών), παντρεύτηκε την Marcella De Marchis σχεδιάστρια κοστουμιών μετά από απόρριψη της Assia Noris), μίας Ρωσίδας ηθοποιού που εργαζόταν σε ιταλικές ταινίες με την οποία χώρισε το 1950.

Το 1948, ο Ροσελίνι έλαβε μια επιστολή για προτεινόμενη συνεργασία: …

Αγαπητέ κ. Ροσελίνι, Είδα τις ταινίες σας Roma Città aperta και Paisà, και τις απόλαυσα πάρα πολύ.

Εάν χρειάζεστε μια Σουηδέζα ηθοποιό που μιλάει πολύ καλά αγγλικά, δεν έχει ξεχάσει την γερμανική γλώσσα, δεν είναι πολύ κατανοητή στα γαλλικά και που από ιταλικά ξέρει μόνο το «ti amo», είμαι έτοιμη να έρθω και να κάνω μια ταινία μαζί σας (Ingrid Bergman)

Με την επιστολή αυτή άρχισε μια από τις πιο γνωστές ιστορίες αγάπης στην ιστορία του κινηματογράφου, με την Μπέργκμαν και τον Ροσελίνι, και οι δύο στο απόγειο της καριέρας τους.

Η πρώτη συνεργασία τους ήταν η ταινία Stromboli terra di Dio (1950) (στο νησί Στρόμπολι, του οποίου το ηφαίστειο εξερράγη πολύ βολικά κατά τη διάρκεια της μαγνητοσκόπησης).

Αυτή η σχέση προκάλεσε μεγάλο σκάνδαλο σε ορισμένες χώρες (η Μπέργκμαν και ο Ροσελίνι ήταν και οι δύο παντρεμένοι με άλλους πέρα από το ότι ο Ροσελίνι ήταν και άθεος).

Το σκάνδαλο εντάθηκε όταν η Μπέργκμαν έμεινε έγκυος

Ο Ροσελίνι και η Μπέργκμαν απέκτησαν άλλα δύο παιδιά, την Isabella Rossellini (ηθοποιός και μοντέλο) και τη δίδυμή της, (Ingrid Isotta).

Europa ’51 (1952), Siamo Donne (1953), Ταξίδι στην Ιταλία (Viaggio in Italia, 1954), La paura (1954) και Giovanna d’Arco al rogo (1954) ήταν οι άλλες ταινίες στις οποίες συνεργάστηκαν.

Το 1937, ο Ροσελίνι έκανε το πρώτο του ντοκιμαντέρ, Prélude à l’après-midi d’un faune.

Μετά από αυτό το δοκίμιο, κλήθηκε να βοηθήσει τον Goffredo Alessandrini στη λήψη του Luciano Serra pilot, μια από τις πιο επιτυχημένες Ιταλικές ταινίες του πρώτου μισού του 20ου αιώνα.

Το 1940 κλήθηκε για να βοηθήσει τον Francesco De Robertis στο Uomini sul Fondo.

Η La nave Bianca (1942), η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, χρηματοδοτήθηκε από το οπτικοακουστικό κέντρο προπαγάνδας του Τμήματος Ναυτικού και είναι η πρώτη ταινία της «Φασιστικής Τριλογίας» του Ροσελίνι(με την έννοια ότι γυρίστηκαν την εποχή του φασιστικού καθεστώτος,όχι διότι ο ίδιος πίστευε ιδεολογικά παρόμοιες απόψεις) , μαζί με την Un pilota ritorna (1942) και την Uomo dalla Croce (1943). Στην περίοδο αυτή ανήκει η φιλία και συνεργασία του με τους Φεντερίκο Φελίνι (Federico Fellini) και Άλντο Φαμπρίτσι (Aldo Fabrizi).

Το φασιστικό καθεστώς κατέρρευσε το 1943 και μόλις δύο μήνες μετά την απελευθέρωση της Ρώμης (4 Ιουνίου, 1944), ο Ροσελίνι ετοίμαζε ήδη την αντιφασιστική ταινία Roma Città aperta (Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη, 1945).

Ο Φελίνι βοήθησε στο σενάριο και ο Φαμπρίτσι έπαιξε το ρόλο του ιερέα, ενώ παραγωγός ήταν ο ίδιος ο Ροσελίνι. Η δραματική ταινία έγινε απευθείας επιτυχία. Ο Ροσελίνι είχε αρχίσει τώρα τη λεγόμενη «Νεορεαλιστική τριλογία» του, ο δεύτερος τίτλος της οποίας ήταν Paisà (1946), που παράχθηκε με μη επαγγελματίες ηθοποιούς, και η τρίτη, Γερμανία, έτος μηδέν (1948), χρηματοδοτούμενη από έναν Γάλλο παραγωγό, γυρίστηκε στο γαλλικό τομέα του Βερολίνο.

Στο Βερολίνο, επίσης, ο Ροσελίνι προτίμησε να μη χρησιμοποιήσει ηθοποιούς, αλλά δεν μπόρεσε να βρει ένα πρόσωπο που να έβρισκε “ενδιαφέρον”.

Τοποθέτησε την κάμερά του στο κέντρο της πλατείας της πόλης, όπως έκανε για την Paisà, αλλά εξεπλάγην όταν κανείς δεν ήρθε να παρακολουθήσει.

Μετά την «Νεορεαλιστική Τριλογία» του, ο Ροσελίνι έγινε παραγωγός δύο ταινιών οι οποίες τώρα κατατάσσονται ως «Μεταβατικές ταινίες»: L’Amore (1948), με την Άννα Μανιάνι (Anna Magnani) και La macchina ammazzacattivi (1952), πάνω στην ικανότητα του κινηματογράφου να απεικονίζει την πραγματικότητα και την αλήθεια (ανακαλώντας την Commedia dell’Arte).

Το 1957, ο Jawaharlal Nehru, (Τζαβαχάρλαλ Νεχρού Ινδός πρωθυπουργός εκείνης της εποχής), τον προσκάλεσε στην Ινδία για να κάνει το ντοκιμαντέρ «Ινδία» και να προσδώσει κάποια πνοή στο παραδαρμένο Ινδικό Τμήμα Ταινιών.

Αν και παντρεμένος με την Μπέργκμαν, ξεκίνησε σχέση με την Sonali Das Gupta), μία σεναριογράφο, η οποία είχε συμβάλει στην ανάπτυξη των χρονογραφημάτων για την ταινία.

Δεδομένου του κλίματος της δεκαετίας του 1950, το γεγονός αυτό οδήγησε σε τεράστιο σκάνδαλο τόσο στην Ινδία όσο και το Χόλυγουντ.

Ο Νεχρού αναγκάστηκε να ζητήσει στον Ροσελίνι να φύγει και μετά από αυτό χώρισε με την Μπέργκμαν και παντρεύτηκε τη Σονάλι το 1957 υιοθετώντας και το γιο της, ο οποίος μετονομάστηκε σε Gil Rossellini

Το 1961 ο Ρομπέρτο Ροσελίνι επισκέφθηκε την Αθήνα για να προλογίσει την ταινία του Ινδία στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Εθνογραφικού και Κοινωνιολογικού Κινηματογράφου

Το 1971, το Πανεπιστήμιο Ράις στο Χιούστον, Τέξας, κάλεσε τον Ροσελίνι να συμβάλει στη δημιουργία ενός Κέντρου πολυμέσων.

Το 1973, είχε προσκληθεί να διδάξει στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ στο Νιου Χέιβεν, Κονέκτικατ, όπου δίδαξε για ένα εξάμηνο το μάθημα με τίτλο «Η θεμελιώδης εικόνα».

Οι ταινίες του Ροσελίνι μετά τις νεορεαλιστικές ταινίες του – ιδιαίτερα αυτές με την Ίνγκριντ Μπέργκμαν – ήταν εμπορικά ανεπιτυχής, αν και το «Ταξίδι στην Ιταλία» και θεωρείται πετυχημένο από ορισμένες πλευρές. Ήταν ένας αναγνωρισμένος από τους κριτικούς των Cahiers du Cinema γενικότερα και του Αντρέ Μπαζέν, του Φρανσουά Τριφό και του Ζαν-Λικ Γκοντάρ, ειδικότερα.

Ο Τριφό σημείωσε το 1963 στο δοκίμιό του, «Ο Ρομπέρτο Ροσελίνι προτιμά την πραγματική ζωή», ότι η επιρροή του Ροσελίνι στη Γαλλία ιδίως μεταξύ των σκηνοθετών που θα γίνουν μέρος της Nouvelle Vague ήταν τόσο μεγάλη που ήταν από κάθε άποψη, «ο πατέρας του γαλλικού Νέου Κύματος».

Ο Μάρτιν Σκορσέζε αναγνώρισε στο Ροσελίνι, δημιουργική επιρροή στο ντοκιμαντέρ του, Το Ταξίδι μου στην Ιταλία (ο τίτλος ο ίδιος θυμίζει αυτόν του Ροσελίνι). Ο Σκορσέζε σημειώνει στο ντοκιμαντέρ του ότι σε αντίθεση με σκηνοθέτες που συχνά γίνονται πιο συγκρατημένοι και πιο συντηρητικοί στιλιστικά κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας τους, ο Ροσελίνι γίνονταν όλο και πιο αντισυμβατικός και ήταν συνεχώς πειραματίζονται με νέες μορφές και τεχνικές προκλήσεις. Ο Σκορσέζε τονίζει ιδιαίτερα τη σειρά βιογραφιών που έκανε ο Ροσελίνι την δεκαετία του 1960 από ιστορικές φιγούρες και παρόλο που ο ίδιος δεν το συζητά λεπτομερώς, ξεχωρίζει το La Prise de pouvoir par Louis XIV με έπαινο. Ορισμένα σχετικά με τις ταινίες του Ροσελίνι υλικά και προσωπικά έγγραφα βρίσκονται σήμερα στο Πανεπιστήμιο Γουέσλιαν (Wesleyan University) κινηματογραφικών αρχείων στην οποία επιστήμονες και ειδικοί στα μέσα ενημέρωσης από όλο τον κόσμο μπορούν να έχουν πλήρη πρόσβαση.

Ο γιος του Ροσελίνι, ο Ρένζο, παράγει την Οπτικοακουστική Εγκυκλοπαίδεια της Ιστορίας του Ρομπέρτο Ροσελίνι, μια εγκυκλοπαίδεια που περιλαμβάνει όλα τα έργα, συνεντεύξεις του Ροσελίνι, και άλλο υλικό από το αρχείο Ροσελίνι. Η εγκυκλοπαίδεια για την ώρα υπάρχει σε μορφή πρωτοτύπου.

1920

Γεννιέται ο αμερικανός σχεδιαστής γραφικών και κινηματογραφικών ταινιών (ιδιαίτερα γνωστός για τις αφίσες των ταινιών και τους τίτλους) Saul Bass (Σολ Μπας πέθανε 25 Απριλίου 1996)

Σχεδίασε επίσης σήματα αμερικανικών εταιριών, τα οποία έγιναν σύμβολα της βόρειας Αμερικής.

Για την ταινία του Why Man Creates κέρδισε το 1968 ένα Όσκαρ. Οι γονείς του ήταν Εβραίοι από την Ανατολική Ευρώπη.

Συνεργάστηκε με γνωστούς σκηνοθέτες όπως ο Άλφρεντ Χίτσκοκ, ο Όττο Πρέμιγκερ, ο Μπίλι Γουάιλντερ, ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ και ο Μάρτιν Σκορσέζε. Το 1954 έγινε ο πρώτος σχεδιαστής αφίσας το οποίου το όνομα μπήκε στους συντελεστές, στη ταινία του Πρέμιγκερ Carmen Jones.

Έγινε περισσότερο γνωστός μετά την σχεδίαση της αφίσας της ταινίας του Πρέμιγκερ The Man with the Golden Arm, με το χέρι του ναρκομανή, ή με τους τίτλους να κινούνται πάνω κάτω μέχρι να σχηματίσουν ένα ουρανοξύστη στην ταινία του Χίτσκοκ «Στη σκιά των τεσσάρων γιγάντων».

1927

Γεννιέται ο σκηνοθέτης και σεναριογράφος του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, καθώς και ποιητής Ερρίκος Θαλασσινός (έφυγε από τη ζωή στις 30-Ιουλ-2000).

Στο έργο του περιλαμβάνονται 44 ελληνικές ταινίες (εκ των οποίων στις 17 είχε ο ίδιος γράψει το σενάριο) καθώς και ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές σειρές και εορταστικά προγράμματα για την κρατική τηλεόραση, επίσης τη δεκαετία του ’80 παρήγαγε 5 βιντεοταινίες.

Πολλά ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από γνωστούς συνθέτες κι έχουν γίνει επιτυχίες, ενώ έγραψε 9 ποιητικές συλλογές.

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1927 όπου και μεγάλωσε, γιος γνωστού δικηγόρου του Ηρακλείου.

Για τις σπουδές του μετέβη στην Αθήνα, όπου σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Παράλληλα σπούδασε κινηματογράφο στη σχολή Σταυράκου, όπου και υπήρξε συμφοιτητής με σημαντικούς καλλιτέχνες του θεάτρου και του κινηματογράφου (Ιάκωβος Καμπανέλης, Μίνως Βολανάκης, Γρηγόρης Γρηγορίου, Κάρολος Κουν, Γιάννης Τσαρούχης, Μίκης Θεοδωράκης)

Ξεκίνησε την καριέρα του ως σκηνοθέτης το 1957, ως βοηθός του Ζυλ Ντασέν στα γυρίσματα της ταινίας “Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται” στην Κρήτη. Το 1958-1959 εργάστηκε ως βοηθός του σκηνοθέτη Βασίλη Γεωργιάδη στην ταινία “Καραγκιόζης, ο αδικημένος της Ζωής” την οποία ολοκλήρωσε μόνος του, μετά την παραίτηση του Γεωργιάδη, κάτι που του έδωσε την ευκαιρία να δείξει τις ικανότητές του καθώς η ταινία γυρίστηκε με επιτυχία.

Το 1962 συμμετείχε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με την ταινία «Η Εκδίκηση του Καβαλάρη».

Στην πλειοψηφία τους οι ταινίες ήταν κωμωδίες με πρωταγωνιστές λαϊκούς τύπους που προσπαθούσαν να τα βγάλουν πέρα. Στο έργο του υπήρξαν όμως και αρκετές δραματικές ταινίες, με ήρωες και ηρωίδες φτωχούς και ηθικούς ανθρώπους, γεμάτους αισθήματα, που πάλευαν ενάντια στην ορφάνια, την ξενιτιά, την αδικία.

Συνεργάστηκε με πολλούς γνωστούς ηθοποιούς της εποχής και όλες τις εταιρίες παραγωγής

Σκηνοθέτησε και 10 τηλεοπτικές σειρές, που προβάλλονταν στην ΥΕΝΕΔ, την ΕΡΤ και τον ΑΝΤ1 μέχρι το 1991.

Οι ικανότητές του ως ποιητή έγιναν εμφανείς ήδη από τη δεκαετία του ’60 καθώς έγραφε τους στίχους για τα τραγούδια των ταινιών του, τα οποία μελοποιήθηκαν από μεγάλους συνθέτες (Μίκης Θεοδωράκης, Γιάννης Μαρκόπουλος, Κώστας Χατζής) και γνώρισαν μεγάλη επιτυχία.

Τραγούδια σε στίχους δικούς του παρουσιάστηκαν στα πλαίσια του έργου «Όμορφη Πόλη» του Μίκη Θεοδωράκη, που ανέβηκε στο θέατρο Παρκ το 1962, ενώ στη κατά τη διάρκεια της δικτατορίας έγραφε ποιήματα που έστελνε στον εξόριστο Θεοδωράκη, ο οποίος τα μελοποίησε.

Αργότερα κυκλοφόρησαν μαζί το «Οκτώβρης ’78», ενώ οι στίχοι του Θαλασσινού μελοποιήθηκαν από τον Κώστα Χατζή στο έργο του τελευταίου «Αναγέννησις – Αλόννησος».

Ωστόσο η ποίηση ήταν για τον ίδιο ένα μέσο ύπαρξης, προκειμένου να εκφράσει όλα αυτά που δεν μπορούσε να περιλάβει στις ταινίες του (λόγω της αυστηρής λογοκρισίας, της ατέλειας των μηχανημάτων και των εμπορικών πιέσεων των παραγωγών).

Το 1963 κυκλοφόρησε την πρώτη του ποιητική συλλογή «Σχέδια Μάνα και Δώδεκα Χωρισμοί» ενώ ετοίμασε άλλες 8 ποιητικές συλλογές, οι οποίες δεν είχαν εκδοθεί μέχρι το θάνατό του.

1970

Γεννιέται η Naomi Klein – Ναόμι Κλάιν, Καναδή δημοσιογράφος, συγγραφέας και ακτιβίστρια του αποκαλούμενου «κινήματος εναντίον της παγκοσμιοποίησης».

Είναι κυρίως γνωστή για το βιβλίο της Το Δόγμα του Σοκ, μια «κριτική» ανάλυση της ιστορίας του νεοφιλελευθερισμού στην οικονομία.

Μεγάλωσε σε μια εβραϊκή οικογένεια με ιστορία στον ειρηνικό ακτιβισμό. Οι γονείς της είχαν μετακινηθεί στο Μόντρεαλ από τις ΗΠΑ το 1967, αντιδρώντας για τον πόλεμο του Βιετνάμ.

Η μητέρα της, δημιουργός ντοκιμαντέρ Bonnie Σερ Κλάιν, είναι γνωστή για την αντι-πορνογραφική ταινία Not a Love Story.

Ο πατέρας της, Μάικλ Κλάιν, είναι γιατρός και μέλος του οργανισμού «Γιατροί υπέρ της Κοινωνικής Ευθύνης».

Ο αδελφός της, Seth Klein, είναι διευθυντής του γραφείου του Καναδικού Κέντρου Εναλλακτικών Πολιτικών.

Γενικώς «φτωχαδάκια» όπως βλέπετε…

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό.

«Οι ελίτ χρειάζονται τους ακτιβιστές και οι ακτιβιστές χρειάζονται τις ελίτ».

Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε ο αλλοτινός διαδηλωτής στο Νταβός κατά του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Economic Forum – WEF), συνιδρυτής της οργάνωσης «Occupy Wall Street» («Καταλάβετε τη Γουολ Στριτ») και φετινός πανελίστας στο WEF.

Ενόψει της συμμετοχής του στο WEF, ο Μίκα Γουάιτ ένιωσε την υποχρέωση να εξηγήσει – με δύο άρθρα του στην ιστοσελίδα του φόρουμ – γιατί από ακτιβιστής κατά των «ελίτ» από τα 13 του χρόνια, από «φλογερός διαδηλωτής» που συγκρουόταν με την αστυνομία, από «ηγέτης» των «κινημάτων» «Occupy Wall Street» (οι διαμαρτυρίες εξαπλώθηκαν σε 82 χώρες και περίπου 1.000 πόλεις) και «Occupy Davos», βρέθηκε φέτος συνομιλητής των «ελίτ» στο Νταβός.

Οι απόψεις του – κάποιες φορές στα όρια της χυδαιότητας – είναι πολύ αποκαλυπτικές για το αλισβερίσι «ακτιβιστικών» οργανώσεων και «κινημάτων» με μονοπωλιακούς κολοσσούς, ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και κυβερνήσεις.

Καθόλου τυχαία, άλλωστε, ο ιδρυτής του WEF, Κλάους Σβαμπ, φρόντισε να επισημάνει πως ο λεγόμενος «συμμετοχικός καπιταλισμός» κερδίζει έδαφος, χάρη και στο άλλο μεγάλο αστέρι τη Σουηδή ακτιβίστρια Γκρέτα Τούνμπεργκ…

Θάνατοι

1794

Εκτελέστηκε με αποκεφαλισμό ο Γάλλος χημικός, Antoine Laurent Lavoisier (Αντουάν Λοράν Λαβουαζιέ, γεννήθηκε 26-Αυγ-1743), ο «πατέρας» της μοντέρνας χημείας.

Antoine lavoisier 1770 πείραμα με τη θεωρία των φακών του Αρχιμήδη

Θεμελίωσε με τις έρευνές του μια νέα αντίληψη στη μελέτη του φυσικού κόσμου και οδήγησε την ανθρώπινη σκέψη στην ορθολογική προσέγγιση των χημικών φαινομένων, σύμφωνα με τις επιταγές της εποχής του ορθού λόγου.

1825

Πεθαίνει στη Σφακτηρία ο στρατηγός της επανάστασης του 1821 Χρήστος «Αναγνώστης» Παπαγεωργίου ή Αναγνωσταράς (γεννήθηκε στην Πολιανή Μεσσηνίας το 1760 – Μεσσηνίας, 8 Μαΐου 1825).

Ήταν σπουδαίος Έλληνας οπλαρχηγός και συνέβαλε καθοριστικά στην Απελευθέρωση της Καλαμάτας, ενώ ήταν ένας από τους επικεφαλής των Ελληνικών δυνάμεων στην Πτώση της Σφακτηρίας όπου έπεσε ηρωικά στο καθήκον μαζί με τον Ναύαρχο Αναστάσιο Τσαμαδό και τον Ιταλό Φιλέλληνα Σαντόρε ντι Σανταρόζα.

Η προσφορά του στον αγώνα ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας χαρακτηρίζεται ανεκτίμητη.

Πήρε μέρος στη μάχη του Βαλτετσίου και στην Άλωση της Τριπολιτσάς.

1825

Πεθαίνει ο Ιταλός φιλέλληνας Santorre Annibale Derossi, γνωστός και σαν Santorre di Santa Rosa και επίσης «κόμης του Pomerolo, signore di Santarosa» (Σαντόρε ντι Σανταρόζα γεννήθηκε στις το 1783 στο Σαβιλιάνο Piemonte).

Ακολούθησε το στρατιωτικό επάγγελμα όπου και έλαβε μέρος σχεδόν σε όλες τις κατά του Ναπολέοντα Α΄ μάχες στην Ιταλία. Τελικά μετά την κατάληψη του Πεδεμοντίου (Piemonte) παραιτήθηκε από τις τάξεις του στρατού.

Μετά όμως την πτώση του Ναπολέοντα ο Σανταρόζα επανήλθε στο στρατό και έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Γκρενόμπλ όπου διαπνεόμενος με πατριωτικά και φιλελεύθερα αισθήματα υποκίνησε σε επανάσταση στην Piemonte κατά της Αυστριακής κατοχής αναλαμβάνοντας μάλιστα υπουργός των Στρατιωτικών της επαναστατικής κυβέρνησης.

Αποτυγχάνοντας όμως κατέφυγε στη Γαλλία και από εκεί στην Ελβετία απ΄ όπου και κατέληξε στο Λονδίνο.

Τότε Έλληνες απεσταλμένοι του εκεί συγκροτημένου φιλελληνικού κομιτάτου κάλεσαν τον Σανταρόζα αν ήθελε να συμμετάσχει στον απελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων.

Εκείνος με ιδιαίτερο ενθουσιασμό αποδέχθηκε την πρόσκληση και περί τον Δεκέμβριο του 1824 έφθασε στο Ναύπλιο. Από εκεί αρχικά μετέβη στην Επίδαυρο, την Αίγινα και την Αθήνα προς επίσκεψη των αρχαιοτήτων που είχε μέχρι τότε ακουστά και θαύμαζε.

Κατά τις επισκέψεις του όμως αυτές δεν έπαυε να βγάζει φλογερούς πατριωτικούς λόγους παρασέρνοντας τους κατοίκους των περιοχών αυτών.

Ήτανε μέλος σε φιλλεληνικές επιτροπές του εξωτερικού (Γερμανία, Αγγλία, Πολωνία, Ελβετία, Γαλλία, Ιταλία).

Ως απλός αγωνιστής φέροντας το όνομα Ντερόσι ακολούθησε τον Γεώργιο Κουντουριώτη και τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο στην προς Πυλία εκστρατεία τους και στις 20-Απρ-1825 κατάφερε και εισήλθε στο Νεόκαστρο (φρούριο της Πύλου).

Ακολούθως ως παλαίμαχος στρατιωτικός έδωσε εντολή για άμεση επισκευή διαφόρων τμημάτων του πλην όμως δεν εισακούσθηκε.

Στις 7 Μαρτίου, όταν πριν λίγες ημέρες ο αγωνιζόμενος από τη νήσο Σφακτηρία Αναγνωσταράς ζήτησε ως βοήθεια ενισχύσεις από το έναντι αυτής Νεόκαστρο, μεταξύ των 100 περίπου αγωνιστών που εστάλησαν ήταν και ο Ντερόσι.

Όταν στις 8 Μαΐου ξεκίνησε την επίθεση του Ιμπραή Πασάς κατά της Σφακτηρίας ο Ντερόσι λίγο πριν την πτώση της, τραυματίσθηκε βαριά και -αρνούμενος όμως να παραδοθεί σκοτώθηκε.

Ο Αιγύπτιος στρατιώτης –με το σύνηθες τότε πλιάτσικο του πήρε τα χρήματα και μία σφραγίδα από την οποία κατά τύχη ένας φίλος του Σανταρόζα που υπηρετούσε στον αιγυπτιακό στόλο βρήκε και ανέγραψε αργότερα το συμβάν στο ημερολόγιό του.

1880

Πεθαίνει ο Γάλλος μυθιστοριογράφος Γκιστάβ Φλομπέρ (Gustave Flaubert, γεννήθηκε 12-Δεκ-1821) ήταν Γάλλος, που με το έργο του εγκαινίασε μια νέα εποχή στη γαλλική πεζογραφία και ειδικότερα στο μυθιστόρημα. Είναι γνωστός ιδιαίτερα για το πρώτο του δημοσιευμένο, τη Μαντάμ Μποβαρύ (1857), και για τη σχολαστική του αφοσίωση στην τέχνη και το στυλ του.

Η δημοσίευση της Μαντάμ Μποβαρύ προκάλεσε σκάνδαλο και υπήρξε αιτία ποινικής δίωξης του συγγραφέα και του εκδότη.

Αναγνωρίστηκε όμως τελικά σαν μια αριστουργηματική και ακριβέστατη απεικόνιση των ηθών και της ζωής.

Περίφημο είναι και το “μυθιστόρημα μαθητείας” του Φλωμπέρ L’Éducation sentimentale (Η αισθηματική αγωγή).

Στη διάρκεια της ζωής του ταξίδεψε αρκετά: το 1840 επισκέφτηκε τα Πυρηναία και την Κορσική, εξερεύνησε την επαρχία της Βρετάνης το 1846 και το 1849 με 1850 έκανε ένα μεγάλο ταξίδι στην Ανατολή με σταθμούς στην Κωνσταντινούπολη, την Ελλάδα, το Λίβανο (όπου και κόλλησε σύφιλη από μια τυχαία επαφή με πόρνη) και την Αίγυπτο.

Παρόλο που σύμφωνα με τους βιογράφους του ο Φλωμπέρ άρχισε να γράφει από την ηλικία των 8 χρονών, το πρώτο δημοσιευμένο έργο του είναι η νουβέλα του Νοέμβρης (Novembre) που εκδόθηκε το 1842.

Το 1849 είχε τελειώσει την πρώτη γραφή του σημαντικού μυθιστορήματός του Ο πειρασμός του Αγίου Αντωνίου (La Tentation de Saint Antoine) το οποίο όμως άφησε στην άκρη λόγω των κακών κριτικών που πήρε από τους φίλους του (σε βιβλίο εκδόθηκε το 1857).

1903

Πέθανε στις νήσους Μαρκέζας ο Γάλλος μετα-ιμπρεσιονιστής ζωγράφος, Πωλ Γκωγκέν (Eugène Henri Paul Gauguin, γεννήθηκε στο Παρίσι, 7-Ιουν-1848) –, 8 Μαΐου 1903) ήταν σημαντικός Γάλλος ζωγράφος, εκπρόσωπος του ρεύματος του μεταϊμπρεσιονισμού και έντονα πειραματικός καλλιτέχνης που επηρέασε τα ρεύματα της μοντέρνας τέχνης.

Θεωρείται σήμερα ένας από τους μείζονες ζωγράφους όλων των εποχών.

Ο Gauguin, με καταγωγή από Ισπανούς αποίκους στη Λατινική Αμερική, γεννήθηκε στο Παρίσι αλλά πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην πρωτεύουσα του Περού, Λίμα.

Σπούδασε στην Ορλεάνη της Γαλλίας και αμέσως μετά ταξίδεψε ανά τον κόσμο με εμπορικά πλοία και αργότερα με το Γαλλικό Ναυτικό για ένα διάστημα περίπου έξι ετών.

Επέστρεψε στη Γαλλία το 1870, όπου και εργάστηκε ως βοηθός χρηματιστή. Παράλληλα με αυτή την ιδιότητά του, περνούσε μέρος του χρόνου του ζωγραφίζοντας με τον Καμίλ Πισαρό και τον Πωλ Σεζάν.

Αν και οι πρώτες προσπάθειές του ήταν αδέξιες, σημείωσε σταδιακά αξιοσημείωτη πρόοδο.

Την περίοδο 1876–1886, ο Γκωγκέν βρίσκονταν σε επαφή με τους ιμπρεσιονιστές καλλιτέχνες και συμμετείχε με έργα του στις εκθέσεις τους.

Το 1884 μετακόμισε με την οικογένειά του στην Κοπεγχάγη, όπου προσπάθησε να ακολουθήσει, χωρίς όμως επιτυχία, επαγγελματική σταδιοδρομία στις επιχειρήσεις. Τελικά, επέστρεψε στο Παρίσι το 1885, αφήνοντας την οικογένειά του στη Δανία και αποφασισμένος να αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη ζωγραφική. Χωρίς επαρκείς πόρους επιβίωσης, η σύζυγος και τα παιδιά του επέστρεψαν στην οικογένειά της.

Την περίοδο 1886–1891, ο Γκωγκέν έζησε κυρίως στην περιοχή της Βρετάνης, όπου ζούσαν επίσης αρκετοί πειραματικοί ζωγράφοι που εντάσσονται συχνά στη λεγόμενη «Σχολή της Pont-Aven». Επηρεασμένος από τον ζωγράφο Εμίλ Μπερνάρ, ο Γκωγκέν μετάβαλε σημαντικά το ύφος της ζωγραφικής του. Τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ζωγραφικής του έγιναν η χρήση μεγάλων επιφανειών και έντονων χρωμάτων. Ο Γκωγκέν δήλωνε πλέον απογοητευμένος από τον ιμπρεσιονισμό και στράφηκε περισσότερο στην αφρικανική τέχνη και την τέχνη της Ασίας. Παράλληλα γύρω στο 1888, ήρθε σε επαφή με το έργο του Βίνσεντ βαν Γκογκ, έργο το οποίο αναγνώρισε ως ιδιαίτερα σημαντικό, και συνδέθηκε φιλικά μαζί του, τόσο ώστε να συγκατοικήσουν για 2 μήνες στην Αρλ.

Εξαιτίας όμως της κατάθλιψης από την οποία έπασχαν αμφότεροι, η συγκατοίκηση αυτή κατέληξε σε έντονη διαμάχη μεταξύ τους με αποτέλεσμα ο βαν Γκογκ να κόψει μέρος του αριστερού αυτιού του, αφού προηγουμένως είχε απειλήσει να σκοτώσει τον Γκωγκέν.

Σε κακή ψυχολογική κατάσταση, ο Γκωγκέν εγκατέλειψε την Ευρώπη το 1891, για να ταξιδέψει στην Πολυνησία.

Αρχικά εγκαταστάθηκε στην Ταϊτή και αργότερα στις νήσους Μαρκέζας. Εκεί πέρασε σχεδόν όλη την υπόλοιπη ζωή του, πραγματοποιώντας μόνο μία μόνον επίσκεψη στην Γαλλία.

Τα έργα της περιόδου αυτής θεωρούνται ίσως τα καλύτερα δείγματα της εργασίας του και ξεχωρίζουν για τον έντονο συμβολισμό τους και τον πολλές φορές θρησκευτικό χαρακτήρα τους, εμφανώς επηρεασμένα από τον πολιτισμό των ιθαγενών της Πολυνησίας.

Το σύνολο του έργου του Γκωγκέν και κυρίως οι πειραματισμοί του γύρω από τη χρήση των χρωμάτων, θεωρείται πως επηρέασε σημαντικά τα καλλιτεχνικά ρεύματα του 20ού αιώνα και ειδικότερα τον φωβισμό.

Οι πίνακες του Γκωγκέν ανέρχονται σε εκατοντάδες.

1904

Πεθαίνει ο Άγγλος φωτογράφος Eadweard J. Muybridge (Ίντγουιρντ Μάιμπριτζ γεννήθηκε το 1830).

Ολλανδικής καταγωγής, έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στις ΗΠΑ και είναι γνωστός για την πρωτοποριακή εργασία και ανακάλυψή του σχετικά με τον τρόπο ανάλυσης και σύνθεσης της κίνησης μέσω της κάμερας.

2006

Πεθαίνει η συγγραφέας Πέπη Δαράκη, μια διανοούμενη αφιερωμένη στο λαό.

Ήταν Κυριακή, αρχές ενός μήνα που «χαρακτηρίζει» την άνοιξη, όταν «έφυγε» από τη ζωή η τελευταία εκπρόσωπος μιας άλλης «άνοιξης», γνωστής στη νεοελληνική φιλολογία, ως «Λεσβιακή Ανοιξη», η συγγραφέας, παιδαγωγός, διανοούμενη, κομμουνίστρια, Πέπη Δαράκη.

Παρά το πολύ προχωρημένο της ηλικίας της (γεννήθηκε κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα), δημιουργούσε συνεχώς, έγραφε, διάβαζε, διακρινόταν από μιαν απίστευτη ενεργητικότητα και οξύνοια πνεύματος, από το συνεχή έρωτα για τη ζωή και το νέο, από την αγωνία της να παρακολουθεί συνεχώς τις εξελίξεις, αλλά και να συμμετέχει σε αυτές με όποιον τρόπο μπορούσε. Αλλωστε, αυτός ο τρόπος ζωής χαρακτήριζε εκείνο το κομμάτι της διανόησης της γενιάς της, που δεν κλείστηκε στους «γυάλινους πύργους» της, αλλά θεωρούσε ως βασικό κριτήριο της δράσης της, το κατά πόσον αυτή διαφωτίζει ή όχι το λαό.

Η Πέπη Δαράκη (Παπαχαραλάμπους το πατρικό της) «διέτρεξε» κάθε μεγάλη και τραγική στιγμή του λαού μας κατά τον περασμένο αιώνα. Γεννήθηκε στην Αγία Παρασκευή της Λέσβου, η τελευταία από τα εννέα παιδιά της οικογένειας (σειρά γέννησης που θα της «χάριζε» και το μελλοντικό της ψευδώνυμο «Ενάτη»), αλλά ξέφυγε από το μέλλον που επέβαλε η κοινωνία της εποχής στα κορίτσια της επαρχίας. Σ’ αυτό συντέλεσε το οικογενειακό περιβάλλον, που, αν και καθαρά αγροτικό και θρησκευτικό (ο πατέρας της ήταν παπάς), ωστόσο, δεν ήταν συντηρητικό. «Από νωρίς αντιλήφθηκα ότι αυτός ο κόσμος έχει λουλούδια, ήλιο, ζάχαρη, αλλά είναι χωρισμένος σε άντρες και γυναίκες, σε πλούσιους και φτωχούς. Μεγάλωσα σε οικογένεια αγροτική, ο πατέρας μου ήταν παπάς και αγρότης, αλλά μορφωμένος. Ήμουν η τελευταία από εννιά παιδιά. Τέσσερα αγόρια και πέντε κορίτσια.

Το ένα αγόρι το ξενίτεψε ο πατέρας μου στην Αμερική από 13 ετών.

Του έβαλε μέσα στο χεράκι του τρεις λίρες και του είπε «άντε παιδί μου, πήγαινε να γίνεις άνθρωπος”», θυμόταν στη συνέντευξη που παραχώρησε στο “Ρ” το 2003»

Διηγήθηκε και πώς πήρε το όνομά της: «Μερικά χρόνια μετά τον ξενιτεμό, ο πατέρας μου του γράφει ότι η μάνα είναι έγκυος. Εκείνος απάντησε πως αν γεννηθεί κορίτσι «να το βγάλετε Ευτέρπη, γιατί είναι η μούσα της μουσικής».

Έτσι πήρα το όνομά μου. Όταν γεννήθηκα, έστελνε νανουρίσματα για μένα που έγραφε ο ίδιος. Ο πατέρας μου έλεγε «καλύτερα να έστελνε κανένα δολάριο για να πάρουμε βρακάκια στο παιδί…». Πήγε, μάλιστα, και στον διευθυντή του Σχολαρχείου να του ζητήσει να γράψει στο γιο του για να τον “συνεφέρει”.

Αυτός του έγραψε ότι «οι ποιητές πεθαίνουν από την πείνα» και «καλύτερα να μάθεις μια τέχνη για να γίνεις άνθρωπος”».

Το …«φάντασμα» της ποίησης, ωστόσο, «πλανιόταν» πάνω από το αγροτόσπιτο. Στον οντά είχε το γραφείο του ένας από τα αδέλφια, ο Κώστας, ο οποίος έμεινε γνωστός στην ιστορία της νεοελληνικής φιλολογίας με το ψευδώνυμο Μάκιστος, από την κορφή της Λέσβου. Άνθρωπος των Γραμμάτων, δάσκαλος το επάγγελμα, μέλος της συντροφιάς του Βενέζη και του Μυριβήλη, με τους οποίους δενόταν με μεγάλη φιλία, η οποία έμελλε να δημιουργήσει την πνευματική κίνηση, γνωστή σήμερα ως «Λεσβιακή Ανοιξη» των Γραμμάτων.

Παρά το ότι τότε οι γονείς δεν έστελναν τα παιδιά τους στο σχολείο για να έχουν εργατικά χέρια για την επιβίωση, στην οικογένεια της Δαράκη όλα τα κορίτσια πήγαν στο Δημοτικό, ενώ η ίδια συνέχισε και στο Σχολαρχείο.

Η μετέπειτα πορεία της μόνο περιγραφικά μπορεί να παρουσιαστεί. Κατοχή, Εθνική Αντίσταση, ΕΑΜική δράση. Διατέλεσε δημοτικός σύμβουλος Αθήνας από το 1954 έως το 1967, όταν παύθηκε από τη χούντα. «Δέκα σύμβουλοι βγήκαν από την ΕΔΑ. Εγώ βγήκα από τους “Φιλελεύθερους”. Στην πρώτη συνεδρίαση του ΔΣ, είπα στον πρόεδρο ότι η θέση μου είναι απέναντι. Πήγα και κάθισα με τους συμβούλους της ΕΔΑ. Αν έκανα κάτι καλό στο δήμο, το χρωστώ στην Ρόζα Ιμβριώτη και στον Κώστα Σωτηρίου».

Συντάκτρια σε εφημερίδες και περιοδικά, δυο χρόνια στην ΕΙΡ με μια εκπομπή για τις γυναίκες της επαρχίας, συνεργασία της με τον «Ρ» και η πρώτη της δημοσιογραφική αποστολή στην ΕΣΣΔ, το 1978, με αφορμή την επέτειο της Επανάστασης.

Διατέλεσε μέλος του προεδρείου της Πανελλαδικής Ενωσης Γυναικών (ΠΕΓ) μαζί με την Ρόζα Ιμβριώτη, την Μαρία Σβώλου κ.ά. Επίτιμος πρόεδρος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών και συμμετοχή σε πλήθος φορέων, από την Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας και το Σύνδεσμο Επιστημόνων Γυναικών, μέχρι την Ομοσπονδία των Λεσβιακών Συλλόγων της Αττικής.

Το 1996 η Ακαδημία Αθηνών τη βράβευσε για το σύνολο του έργου της, το οποίο περιλαμβάνεται σε περισσότερα από 35 βιβλία (μυθιστορήματα, διηγήματα, λαογραφικά δοκίμια, ταξιδιωτικά, παιδική λογοτεχνία). Να σημειωθεί ότι η πρώτη της δοκιμιακή εργασία δημοσιεύτηκε το 1959 με τίτλο «Η γυναίκα στον αγώνα της ζωής» με θέμα την ανισότητα των δύο φύλων. Το βιβλίο της για παιδιά «Τώρα θέλω να χορέψω» («Σύγχρονη Εποχή») έχει συμπεριληφθεί στον Τιμητικό Διεθνή Πίνακα «Αντερσεν». Το βιβλίο της «Το όραμα της ισοτιμίας της Γυναίκας» (Εκδόσεις «Καστανιώτης»), για την ιστορία του γυναικείου κινήματος, διδάσκεται σήμερα στα Πανεπιστήμια των Βρυξελλών. Το μυθιστόρημά της «Σκλαβοχώρι» («Κέδρος») απαγορεύτηκε το 1971 από τη χούντα και επανακυκλοφόρησε το 1980.

Εχει αντιπροσωπεύσει την Ελλάδα σε διεθνή συνέδρια, ενώ ανάμεσα στο πλήθος των τιμητικών διακρίσεων ξεχωρίζει η βράβευσή της από την ΚΕ του ΚΚΕ.

Η ΟΓΕ την τίμησε το 1998 για το σημαντικό λογοτεχνικό της έργο και την αγωνιστική παρουσία της, ιδιαίτερα στα γυναικεία ζητήματα. Εχει ακόμα τιμηθεί από το Σύνδεσμο Ελληνίδων Επιστημόνων, το Σύλλογο Ελληνίδας Νοικοκυράς και τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου (για την πολύχρονη προσφορά της στην παιδική λογοτεχνία).

2016

Πεθαίνει ο Τομ Μάικ Άποστολ (Tom Mike Apostol, γεννήθηκε 20-Αυγ-1923) Αμερικανός μαθηματικός, με ειδικότητα στην ανάλυση και στην αναλυτική θεωρία των αριθμών και καθηγητής στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια (Κάλτεκ).

Ο Τομ Άποστολ πήρε αρχικά πτυχίο χημικού μηχανικού το 1944 και στη συνέχεια μάστερ στα μαθηματικά από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον το 1946 και διδακτορικό στα μαθηματικά από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ το 1948.Η σταδιοδρομία του, εξ ολοκλήρου πανεπιστημιακή, ήταν στο Μπέρκλεϋ, στο MIT και στο Κάλτεκ. Υπήρξε συγγραφέας αρκετών πανεπιστημιακών συγγραμμάτων που άσκησαν μεγάλη επίδραση, τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο.

Ο Άποστολ ήταν ο δημιουργός και διευθυντής του Προγράμματος «mathematics!», το οποίο παράγει κλιπ που παρουσιάζουν βασικά θέματα των μαθηματικών της δευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως.

Ο Άποστολ βοήθησε στην εκλαΐκευση του «οπτικού απειροστικού λογισμού» που επινόησε ο Μαμικόν Μνατσακανιάν, με τον οποίο είχει συνεργασθεί στην εκπόνηση πολλών εργασιών. Ο Άποστολ παρείχε επίσης επιστημονικό περιεχόμενο για μία σειρά τηλεοπτικών ντοκιμαντέρ-διαλέξεων εισαγωγικής φυσικής με τίτλο Το μηχανικό Σύμπαν, που επαινέθηκε ιδιαίτερα.

Το 2001 ο Τομ Άποστολ εκλέχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ τιμήθηκε τρεις φορές με Βραβείο Λέστερ Φορντ (2005-2008-2010).

Το 2012 έγινε εταίρος της Αμερικανικής Μαθηματικής Εταιρείας.

Πηγή: alt.gr